Black Matter Matters: The Shadow Geology of Disposable Lives
"'To produce blackness is to produce a social link of subjection and a body of extracton, that is, a body entirely exposed to the will of the master, a body from which great effort is made to extract maximum profit. An exploitable object...' (Mbembe).
The division between the figures of the human and inhuman and its manifestations in subjective life exhibits one of the most terrible consequences of the division of materiality organized and practiced as a biopolitical tool of governance. The division of matter into nonlife and life pertains not only to matter but to the racial organization of life as foundational to New World geographies. The biopiolitical category of nonbeing is established through slaves being exchanged for and as gold. Slavery was a geologic axiom of the inhuman in which nonbeing was made, reproduced, and circulated as flesh. This unmaking of subjects consitutes a warp of dispossession in the progressive narrative of accumulation or geologic commons in which 'we' all share. The rendering of nonbeings in colonial extractive practices through the designation of inhuman or geologic life, its exchange and circulation, demonstrates what Christina Sharp calls the 'monstruous intimacy' of the subjective power, where gold shows up as bodies and bodies are the surplus of mineralogical extraction. The inhuman is a call across categories, material and symbolic, corporeal and incorporeal, intimacies cut across life and nonlife in the different register of matter.
Geology (and its fossil objects) have been entwined with question of origins, processes of racialization through speciation and notions of progress, as well as being a praxis for inscribing racial logics within the material politics of extraction that constitutes lives forms of racism (from eugenics to environmental racism). To trace racial matterings across the category of the inhuman, and specifically the traffic between the inhuman as matter and the inhuman as race, is to examine how concept of the inhuman is a connective hinge in the twinned discourses of geology and humanism. It is a hinge that establishes an extractive axis in both subjective and geologic (or planetary) life. Race (and the Human) is tied most noticeably to fossil narratives and racialized processes of extraction, but it is also resident in modes of racial discourse in relation to ideas of property, possession, and land use. In the categorization of matter as property and properties, both spatial dispossession of land (for extraction) and dispossesssions of persons in chattel slavery (as another form of spatial extraction) are enacted. The slave in this formulation is rendered as matter, recognized through an inhuman property relation - what Saidiya Hartman calls fungibility - as a commodity with properties, but without subjective will or agency (or 'flesh', as Hortense Spiller has it). Rendering subjects as inhuman matter, not as persons, thereby faciliated and incorporated the historical fact of extraction of personhood as a quality of geology as its inception.
Following the work of Hartman and Spillers, I want to pay attention to the grammars of geology and to think with the modes of objectification that the genre of the Anthropocene both unleashes and maintains. This material language of the inhuman and its production of the subjective category of nonbeing set up historical deformations and present impossibilites of subjective life, specifically in what Hartman calls the 'afterlives of slavery'. The mine and the afterlives of its geomorphic acts constitute the materiality of the Anthropocene and its natal moment, from the transformation of mineralogy of the earth in the extraction of gold, silver, salt, and copper to the massive transformation of ecologies in the movement of people, plants, and animals across territories, coupled with the intensive implantation of monocultures of indigo, sugar, tobacco, cotton, and other 'alien' ecologies in the New World. The complex histories of those afterlives of slavery continued in the chain gangs that laid the railroad and worked the coal mines through to the establishment of new forms of energy, in which, Stephanie LeMenager comments, 'oil literally was conceived as a replacement for slave labor'. Approaching race as a geologic proposition (or geologies of race) is a way, then, to open up the imbrication of inhuman materials and relations of extraction that go beyond a place-based configuration of environmental racism as spatial organization of exposure to environmetal harm. There is a need to examine the epistemological framings and categorizations that produce the material and discursive world building through geology in both its historical and present forms. Specifically, in the lexicon of geology - as a naming of property and properties - certain extractive modes are configured and deployed to enact dispossession across territorial and subjective registers. Geology is historically situated as a transactional zone in which propertied and proprietorial concepts of self are entagled - as the entanglement of slavery versus freedom and the material forms of social subjective life versus liberal individuation.
(...) The scientific community offer us three possible material beginnings for the Anthropocene subject: the Columbian 'exchange' and 'Orbis hypothesis' event; the Industrial Revolution and James Watt's steam engine; and the 'Great Acceleration' and nuclear isotopes from missile testing. (...) Origins draw borders that define inclusion and exclusion, and their focus is narrow, narrating a line of purpose (read Progress) and purposefulness (read Civilization), while overlooking accident, misdirection, or the shadow geology of disposable lives, waste, toxicity, contamination, extinction, and exhaustion. (...) Crutzen presents us with a contrite Western civilization that, despite the obvious repressed excesses of its geologic formations - named the Anthropocene - continues to devise hegemonic aspirations that deny both those subjective repressions and the multisovereignties they represent. Those histories of black and brown Undercommons (Moten and Harney) are contorted into an oversight of civilization, as are the environmental effects of colonialism and industrialization, making way for a present that continues to privilege the privileged.
(...) Wynter uses the term transplantation to reconceptualize how black bodies reclaimed a right to geography within the carceral confines of the plantation and their relocation across the Atlantic. She argues that black culture represented 'an alternative way of thought, one in which the mind and the scences coexist, where the mind >>feels<<< and the senses become theoreticians. And black culture then and now remain the neo-popular, neo-native culture of the disrupted. It coexisted, and coexists, with the >>rational<< plantation system, is in constant danger of destruction'. The idea of 'senses as theoreticians' establishes how modes of experience are established in sense as theoretical formulation of subjectivity made in the context of the denial of that subjectivity. This aesthetics or (political affect) is deeply political precisely because it relates to the possibility of life and its survival under conditions of violence. Citing how blues, and it unending part, without climax or end, established time outside of European sense of time and factory time, blues time is taken as space and a subversive territory of place; making of time into space creates territory space free from enslaved labor, a counterpoetics, 'subterraneanly subversive of its surface reality'. That is, 'black oral culture of the New World constituted a counter-aesthetic which was at the same time a counter-ethic'. This thinking through sense achieved 'the most difficult of all revolutions - the transformation of psychic state of feeling'.
(...) A refusal to be delimited is found in the matter of the world and a home in its maroonage; 'they wander as if they have no century, as if they can bound time... compasses whose direction tilt, skid off known maps' (Brand)."
K. Yusoff, A Billion Black Anthropocenes or None, Minneapolis 2018.
Czarna materia znaczy: cienista geologia żyć rozporządzalnych
"'Wytwarzać czerń to wytwarzać społeczne ogniwo podporządkowania i ciało ekstrakcji, to znaczy ciało całkowicie wystawione na wolę pana, ciało, wobec którego czyni się wielki wysiłek, aby wydobyć maksymalny zysk. Przedmiot eksploatowalny...' (Mbembe).
Podział na figury ludzkiego i nieludzkiego oraz jego przejawy w życiu podmiotowym stanowią jedną z najstraszniejszych konsekwencji podziału materialności zorganizowanej i praktykowanej jako biopolityczne narzędzie rządzenia. Podział materii na nie-życie i życie dotyczy nie tylko materii, ale także rasowej organizacji życia jako fundamentu geografii Nowego Świata. Biopolityczna kategoria niebytu zostaje ustanowiona poprzez wymianę niewolników za złoto i jako złoto. Niewolnictwo było geologicznym aksjomatem nieludzkiego, w którym nieistnienie zostało stworzone, rozmnażane i cyrkulujące jako ciało. To unicestwianie podmiotów stanowi osnowę wywłaszczenia w progresywnych narracjach o akumulacji lub o geologicznych dobrach wspólnych, wedle których 'my wszyscy' w nich uczestniczymy. Poświęcenie tego, co nieistniejące w kolonialnych praktykach wydobywczych poprzez określenie nieludzkiego lub geologicznego życia, jego wymianę i obieg, wskazuje na to, co Christina Sharp nazywa 'monstrualną intymnością' podmiotowej władzy, gdzie złoto ukazuje się jako ciała, a ciała są nadwyżką mineralogicznej ekstrakcji. Nieludzkie to zawołanie intymności, przenikającej poprzez kategorie - materialne i symboliczne, cielesne i bezcielesne - przecinającej życie i nieżycie w innym rejestrze materii.
Geologia (i jej przedmioty kopalne) została spleciona z pytaniem o początki, procesami urasowiania poprzez ustanawianie gatunków i pojęć postępu, a także jako praktyka wpisywania logiki rasowej w materialną politykę wydobycia, która konstytuuje żywe formy rasizmu (od eugeniki do rasizmu środowiskowego). Śledzenie kwestii rasowych w obrębie kategorii nieludzkiego, a konkretnie ruchu między nieludzkim jako materią a nieludzkim jako rasą, stanowi badanie sposobu, w jaki pojęcie nieludzkiego okazuje się łącznikiem w bliźniaczych dyskursach geologii i humanizmu. Jest to łącznik, który ustanawia oś ekstrakcji zarówno w życiu podmiotowym, jak i geologicznym (lub planetarnym). Rasa (i człowiek) jest najwyraźniej powiązana z kopalnymi narracjami i urasowionymi procesami wydobycia, ale jest również obecna w trybach rasowego dyskursu w odniesieniu do idei własności, posiadania i użytkowania ziemi. W kategoryzacji materii jako własności mającej różne własności/właściwości dokonuje się zarówno wywłaszczenia przestrzennego ziemi (w celu wydobycia), jak i wywłaszczenia osób w handlu niewolnikami (jako innej formy wydobycia przestrzennego). Niewolnik w tym ujęciu przedstawiany jest jako materia, rozpoznawana przez nieludzki stosunek własnościowy – który Saidiya Hartman nazywa wymiennością – jako towar posiadający wprawdzie właściwości, ale pozbawiony podmiotowej woli czy sprawczości (lub 'miąższ', jak to ujmuje Hortense Spiller). Uznawanie podmiotów za nieludzką materię, a nie za osoby, w ten sposób umożliwiło i włączyło historyczny fakt wydobycia osobowości do cech przynależnych geologii od jej początków.
Podążając za pracami Hartman i Spillers, chcę zwrócić uwagę na gramatyki geologii i myśleć za pomocą sposobów uprzedmiotowienia, które antropocen zarówno uruchamia, jak i utrzymuje. Ten materialny język nieludzkiego i wytwarzanie z jego pomocą podmiotowej kategorii niebytu ustanawia historyczne deformacje i znamionuje niemożliwości podmiotowego życia, szczególnie w fazie, którą Hartman nazywa 'życiem po niewolnictwie'. Kopalnia i akty geomorficzne, które są jej przeżytkami, stanowią materialność antropocenu i momentu jego narodzin, od przekształcenia mineralogii ziemi przez ekstrakcję złota, srebra, soli i miedzi po masową transformację ekologii, jaka była widoczna w ruchu ludzi, roślin i zwierząt na różnych terytoriach, w połączeniu z intensywnym zaszczepianiem monokultur indygo, cukru, tytoniu, bawełny i innych 'obcych' ekologii w Nowym Świecie. Złożona historia tych niewolniczych żywotów po śmierci była kontynuowana w przypadku skutych łańcuchami skazańców, którzy zbudowali koleje i pracowali w kopalniach węgla, aż do ustanowienia nowych form energii, w których, jak komentuje to Stephanie LeMenager, 'ropę dosłownie pomyślano jako zamiennik dla niewolniczej pracy'. Podejście do rasy jako kategorii geologicznej (lub geologii rasy) jest zatem sposobem na otwarcie zagnieżdżonych nieludzkich materiałów i relacji wydobycia, które wykraczają poza ograniczoną do danego miejsca konfigurację rasizmu środowiskowego jako przestrzennej organizacji wystawiania na szkody środowiskowe. Istnieje potrzeba przebadania ram epistemologicznych i kategoryzacji, które tworzą materialny i dyskursywny świat za pośrednictwem geologii, zarówno w jej historycznej, jak i obecnej formie. W szczególności w leksykonie geologii – w nazewnictwie własności i właściwości – pewne modele wydobywcze są konfigurowane i stosowane w celu przeprowadzenia wywłaszczenia w rejestrach terytorialnych i podmiotowych. Geologia jest historycznie usytuowana jako strefa transakcyjna, w którą uwikłane są własnościowe i właściwościowe koncepcje jaźni – jako współistnienie niewolnictwa i wolności oraz materialnych form podporządkowanego życia społecznego i liberalnej indywiduacji.
(...) Środowisko naukowe proponuje nam trzy możliwe materialne początki antropocenu: kolumbijską 'wymianę' i 'hipotezę Orbis'; rewolucję przemysłową i maszynę parową Jamesa Watta; oraz 'Wielkie Przyspieszenie' [po 1945 roku] i izotopy jądrowe z testów rakietowych. (...) Początki wyznaczają granice, które definiują włączenie i wykluczenie, a ich sprofilowanie jest wąskie, mając za zadanie wyznaczyć cel narracji (czytaj: Postęp) i jej przeznaczenie (czytaj: Cywilizację), pomijając przy tym przypadek, zgubienie drogi lub cienistą geologię rozporządzalnego życia, odpadów, toksyn, skażenia, wymierania i wyczerpania. (…) Crutzen przedstawia nam skruszoną cywilizację zachodnią, która pomimo swoich ewidentnie stłumionych ekscesów własnych formacji geologicznych – nazwanych antropocenem – nadal wymyśla sobie hegemoniczne aspiracje, które zaprzeczają zarówno podmiotowym represjom, jak i wielowładztwu, które je reprezentuje. Te historie czarnych i brązowych podziemnych dóbr wspólnych [undercommons] (Moten i Harney) zostają wpisane w to, co cywilizacja przeocza - podobnie jak to dzieje się w przypadku środowiskowych skutków kolonializmu i industrializacji - ustępując miejsca teraźniejszości, która nadal uprzywilejowuje uprzywilejowanych.
(...) Wynter używa terminu transplantacja, aby na nowo określić, w jaki sposób czarne ciała odzyskiwały prawo do geografii w obrębie karceralnych granic plantacji i podczas relokacji przez Atlantyk. Twierdzi, że czarna kultura reprezentowała 'alternatywny sposób myślenia - taki, w którym współistnieją umysł i zmysły, gdzie umysł »czuje«, a zmysły stają się teoretykami. A czarna kultura, tak wtedy, jak i teraz, pozostaje neo-ludową, neo-natywną kulturą zaburzonych. Współistniała i współistnieje z »racjonalnym« systemem plantacji, będąc stale zagrożona zniszczeniem'. Idea 'zmysłów jako teoretyków' określa, w jaki sposób formy doświadczenia ustanawiają na gruncie teoretycznym podmiotowość w kontekście naznaczonym zaprzeczeniem tejże podmiotowości. Ta estetyka (lub afekt polityczny) jest głęboko polityczna właśnie dlatego, że dotyczy możliwości życia i jego przetrwania w warunkach przemocy. Powołując się na bluesa i jego niekończące się zwrotki, rozciągające się bez punktu kulminacji i bez końca, na to jak ustanowił on swój czas poza europejskim poczuciem czasu i czasem fabrycznym, czas bluesa można potraktować jako przestrzeń i wywrotowe terytorium; wpisanie czasu w przestrzeń tworzy terytorium wolne od zniewolonej pracy, kontrpoetykę 'podziemnie subwersywną wobec swojej powierzchniowej rzeczywistości'. Tak oto 'czarna kultura oralna Nowego Świata stanowiła kontrestetykę, która była jednocześnie kontretyką'. To myślenie zmysłowe dokonało 'najtrudniejszej ze wszystkich rewolucji – przemiany psychicznego stanu odczuwania'.
(...) Odmowa bycia ograniczonym skrywa się w materii świata, a domem jej maroonage; 'wędrują tak jakby nie mieli stulecia, jakby potrafili ograniczyć czas... kompasy, których kierunek zagina się, ześlizguje się ze znajomych map' (Brand)."
K. Yusoff, A Billion Black Anthropocenes or None, Minneapolis 2018.
