Ex-miners and the Shadows of Forgotten Ancestors / Ex-górnicy i cienie zapomnianych przodków

Ex-miners and the Shadows of Forgotten Ancestors

"The struggle of the cocaleros added new layers of complexity and creativity to popular cultures of resistance and opposition within the popular classes. Re-located ex-miners brought with them potent organisational and ideological capacities, even if they had to be reconfigured to meet a new cultural and socioeconomic terrain. James Petras argues that class-conscious ex-miners who were transformed into peasants were ‘able to disseminate an ideology and form of leadership among the wider peasantry that provid[ed] a qualitatively different perspective to the struggle’. The exchanges of popular cultures of resistance and opposition also flowed the other way in peasant-exmine relations. As ex-miners settled in the Chapare region, populated with coca-growing Quechua indigenous communities, ‘their acculturation into the traditional spiritual discourses and practices associated with the coca leaf and . . . demands for greater Indian autonomy’ took form and deepened. In terms of these oppositional cultures, then, we can conclude that the ‘politics of the coca growers involve[d] harnessing ancestral spiritual beliefs to modern forms of class and anti-imperial struggle. Marxist analysis [was] linked to pre-European values’."

J.R. Webber, Red October. Left-Indigenous Struggles in Modern Bolivia, Leiden and Boston 2011, p. 128.


Ex-górnicy i cienie zapomnianych przodków

"Walka cocaleros (plantatorów koki) wniosła nowe poziomy złożoności i kreatywności do ludowych kultur oporu i protestu pośród klas niższych. Przesiedleni byli górnicy zabrali ze sobą silne zdolności organizacyjne i ideologiczne, nawet jeśli musieli poddać je przekształceniu, by sprostać nowym kulturowym i socjoekonomicznym uwarunkowaniom. James Petras twierdzi, że świadomość klasowa byłych górników, których zamieniono w chłopów „była w stanie rozpowszechnić ideologię i wzorce przywództwa pośród szerszych rzesz chłopstwa, które dostarczyły jakościowo różnej perspektywy na walkę”. Mieszanie się ludowych kultur oporu i protestu między chłopami a ex-górnikami przebiegało także w drugą stronę. Kiedy byli górnicy osiedlali się w regionie Chapare, zaludnionym przez uprawiające kokę tubylcze społeczności Keczua, „ich akulturacja w tradycyjne duchowe dyskursy i praktyki powiązane z liśćmi koki i … żądaniami na rzecz większej autonomii Indian” okrzepły i pogłębiły się. Jeśli chodzi o te kultury oporu, możemy skonkludować, że „polityka plantatorów koki opiera się na wykorzystaniu duchowych wierzeń przodków na potrzeby nowoczesnych i antyimperialistycznej form walki. Analiza marksistowska została połączona z przed-europejskimi wartościami".

J.R. Webber, Red October. Left-Indigenous Struggles in Modern Bolivia, Leiden and Boston 2011, s. 128 (tłumaczenie własne).

Bolivia and the motley society / Boliwia i motłochowe społeczeństwo

Bolivia and the motley society

„Abigarramiento. The most salient of these terms is sociedad abigarrada, translated here as ‘motley’ or sometimes simply ‘heterogenous’ society. Zavaleta uses heterogéneo to refer to the same quality but the specific connotations of the more distinctive abigarrado should be born in mind. The term does not refer to the difference in the sense of pluralism or multiculturalism but, at least in its initial formulation, to the overlapping of multiple modes of production and, therefore, of multiple historical moments, within a territory claimed by a single nation-state. Unlike the more neutral heterogéneo, abigarrado connotes disjointedness, incongruousness, beyond mere difference. (…) The Bolivian social formation, for Zavaleta, is abigarrada because precapitalist (feudal) or noncapitalist (Andean ‘communitarian’) social relations persist within space claimed by a formally capitalist nation-state”.

A. Freeland, Afterword to Towards a History of the National Popular in Bolivia, by René Zavaleta Mercado, Chicago 2016. 

„Motley societies are illegible and therefore unrepresentable, or rather, they are legible only through and in crisis, an event that is always also a constitutive or constituent moment, an act of substitution. Every crisis in this sense is a crisis of representation that supplies the impetus for a new representation to emerge. It is as the ground of the general crisis that Zavaleta’s concept of abigarramiento works against the reification of representation, against the ossification of the constituted order and in the service of collective constitutive action. It is the persistence of an incommensurability that precludes the total closure of the constituted and therefore guarantees the possibility of de- and re-constitution”.

A. Freeland, Notes on René Zavaleta: 'Abigarramiento' as Condition of Constitutive Power, „Alternautas”, vol. 1 – Issue 1.

Boliwia i motłochowe społeczeństwo 

„Abigarramiento. Najbardziej znaczącym z terminów jest sociedad abigarrada, przełożony tutaj jako „motłochowe” albo czasami po prostu „heterogeniczne” społeczeństwo. Zavaleta używa heterogéneo, by odnieść ten termin do tych samych właściwości, ale specyficzne znaczenie bardziej wyrazistego abigarrado powinniśmy zachować w pamięci. Pojęcie to nie odnosi się do różnicy w sensie pluralizmu czy multikulturalizmu, ale – przynajmniej w swoim pierwotnym sformułowaniu – do nakładania się na siebie zróżnicowanych sposobów produkcji, a zatem i zwielokrotnionych czasów historycznych w ramach terytorium, do którego rości sobie prawo pojedyncze państwo narodowe. W przeciwieństwie do bardziej neutralnego heterogéneo, abigarrado konotuje rozłączność, niedostosowanie, ponad zwykłą różnicę. (…) Boliwijska formacja społeczna dla Zavalety jest motłochowa (abigarrada), ponieważ przed-kapitalistyczne (feudalne) i nie-kapitalistyczne (andyjski komunitaryzm) relacje społeczne zachowują się w przestrzeni, którą próbuje sobie przywłaszczyć formalnie kapitalistyczne państwo narodowe”.

A. Freeland, Afterword to Towards a History of the National Popular in Bolivia, by René Zavaleta Mercado, Chicago 2016 (tłumaczenie własne).

„Motłochowe społeczeństwa są nieczytelne i dlatego są niereprezentowalne, a raczej są reprezentowalne tylko w kryzysie i poprzez kryzys – wydarzenie, które zawsze jest zarazem konstytutywnym momentem, aktem substytucji. Każdy kryzys w tym sensie jest kryzysem reprezentacji, który zapewnia impuls do zaistnienia nowej reprezentacji. To na gruncie tego ogólnego kryzysu koncept abigarramiento Zavalety pracuje przeciwko reifikacji reprezentacji, przeciw skostnieniu ukonstytuowanego porządku i w służbie kolektywnego działania konstytuującego. To właśnie utrzymywanie się niewspółmierności wyklucza całkowite domknięcie konstytucji, a zarazem gwarantuje możliwość de- i re-konstytucji”. 

A. Freeland, Notes on René Zavaleta: 'Abigarramiento' as Condition of Constitutive Power, „Alternautas”, vol. 1 – Issue 1 (tłumaczenie własne).

The commonwealth of hunter-gatherers / Rzecz-pospolita łowiecko-zbieracka

The commonwealth of hunter-gatherers 

"These informal ways of earning and acquiring of goods, described in detail in this work, are therefore: all forms of metal salvaging and demolition of old buildings (infrastructures): scrap metal, brickwork, digging coal in poverty-bogs, collecting mushrooms and berries, wild herbs, obtaining timber and fir branches, the use of industrial dumps (scrap, non-ferrous metals, plastics, clothing, chemistry – anything that can be useful), poaching. These phenomena flooded Poland with a huge wave in the years 2002-2005, one can mention here a number of press article showing the size and various manifestations of them; (…) the practices of collecting mushroom, berries, grape snails, rubbish, rubber, secondary waste, bricks, steel and colored scrap, poaching are described there. This world of continuous work and seeking survival will therefore be another element of my research field. This, one would like to say, apart from versions of Poland, which we can call ‘private’, ‘public’ and ‘on benefits, is the next, fourth dimension of coping strategies in the new reality – these strategies and activities are “ecological” or – to put in yet another way – this is Poland of hunter-gatherers”".

T. Rakowski, Hunters, Gatherers, and Practicioners of Powerlessness: An Etnography of the Degraded in Postsocialist Poland, Berghahn Books (the above quote in my own translation).


Rzecz-pospolita łowiecko-zbieracka

"Te nieformalne sposoby zarobkowania i pozyskiwania dóbr, dokładnie opisywane w tej pracy, to zatem wszelkie pozyskiwanie złomu i rozbiórki starych budynków (infrastruktur): złomiarstwo, ceglarstwo, kopanie węgla w biedaszybach, zbieranie grzybów i jagód, ziół dziko rosnących, zdobywanie drzewa i gałązek jodłowych, korzystanie z wysypisk przemysłowych (złom, metale kolorowe, tworzywa sztuczne, ubrania, chemia – wszystko, co może się przydać), kłusownictwo. Zjawiska te olbrzymią falą zalały Polskę w latach 2002-2005, można tu się powołać chociażby na szereg artykułów prasowych ukazujących rozmiary i różne przejawy tego zjawiska; (…) opisywane są tam właśnie praktyki zarobkowego zbierania grzybów, jagód, ślimaków winniczków, śmieci, gumy, odpadów wtórnych, cegły, złom stalowego i kolorowego, kłusowania. Ten świat nieustannej pracy i poszukiwania możliwości przetrwania stanowić będzie zatem kolejny element mojego pola badawczego. To, chciało by się rzecz, poza Polską „prywatną”, „państwową” i „na zasiłku”, kolejny, czwarty wymiar strategii radzenia sobie w nowej rzeczywistości – to strategie i aktywności „ekologiczne” czy też jeszcze inaczej – to Polska „ł o w i e c k o-z b i e r a c k a”".

T. Rakowski, Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy: etnografia człowieka zdegradowanego, Gdańsk 2009.

William Wordsworth, the gypsies and the owls / William Wordsworth, cyganie i sowy

William Wordsworth, the gypsies and the owls

"The young Wordsworth wrote about discharged soldiers, tinkers, peddlers, shepherds, stray children, abandoned wives, “The Female Vagrant,” “The Leech Gatherer,” “The Old Cumberland Beggar,” and others who tended to be nomadic or displaced; even the Wandering Jew made an appearance in his poetry and that of many other Romantics. Or as Hazlitt put it in describing the revolutionary transformation of English poetry at the hands of Coleridge, Wordsworth, and Robert Southey, “They were surrounded, in company with Muses, by a mixed rabble of idle apprentices and Botany Bay convicts, female vagrants, gipsies, meek daughters in the family of Christ, of ideot boys and mad mothers, and after them ‘owls and night-ravens flew.’"

R. Solnit, Wanderlust: A History of Walking, Penguin Books 2002.

William Wordsworth, cyganie i sowy

"Młody Wordsworth pisał o szwendających się w poszukiwaniu zajęcia rekrutach zwolnionych z wojska, o ulicznych handlarzach, pasterzach, bezdomnych sierotach, porzuconych żonach w wierszach takich jak The Female Vagrant (Włócząca się kobieta), The Leech Gatherer (Zbieracz pijawek), The Old Cumberland Begger (Stary żebrak z Cumberland) i innych, przedstawiających postaci wiodące tułacze życie, często wysiedlonych i przeganianych z miejsca na miejsce; w jego twórczości pojawia się nawet figura Żyda Wiecznego Tułacza, podobnie zresztą jak u wielu innych romantyków. Jak ujmuje to Hazlitt w opisywanych przez siebie rewolucyjnych przeobrażeniach angielskiej poezji pod piórem Coleridge'a, Wordswortha i Roberta Southeya, 'Otaczał ich, prócz grona Muz, wielobarwny tłum złożony z wszelkiego pokroju bezrobotnych uczniów i skazańców z Botany Bay, włóczących się kobiet, Cyganów, potulnych cór z rodziny Chrystusa, zidiociałych chłopców i obłąkanych matek, w ślad za nimi leciały zaś sowy i nocne kruki'".

R. Solnit, Zew włóczęgi: opowieści wędrowne, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak, Kraków 2018, s. 172.