The revolution starts with the burning of Thermomixes / Rewolucja zaczyna się od spalenia Thermomixów

The revolution starts with the burning of Thermomixes

"Capital's response to the struggles of women in the sphere of reproduction, as described in the previous sections, and to the workers' struggles in factories and offices, which has managed to wrest substantial wealth since post-war period, has been tough. On the one hand, capital has used the sphere of reproduction against that of production to erode, little by little, the wealth that the grandparents and parents of current workers had managed to snatch from capital, In Italy, for example, in 2021, according to ISTAT, 18.2 million families, equal to 70.8 per cent of the total, were owners of the house in which they live, while 5.2 million (20.5 per cent) live in rented accommodation and 2.2 million (8.7 per cent) have their home in usufruct or free of charge. Furthermore, Italian households have traditionally had substantial levels of private savings, for a long time among the highest in the developed world, but these have been declining for over twenty years due to practically zero growth in wages (when there has not been a reduction in real terms), and due to very low growth rates of the Italian economy since the 1990s. It is also this workers' wealth that capital targets, when it offers below subsistence wages, or offers young people unpaid, underpaid or precarious work, or offers pensions that are negligible in light of such high inflation. On the other hand, capital has attempted to reclaim its dominance over reproduction through an attack that has used digital technologies as its powerful new weapons. And it is this attack in particular that I will describe below, showing how through digital technologies capital, on the one hand, has directly affected the power of women, attacking them at the level of communication (the first ground for negotiation and mediation in the man-woman relationship) .and, on the other hand, has directly colonised immaterial labour.

The attack on women

How to contain and possibly decrease the social power of women, which has been resistant to any attack? The solution was offered by digital technologies: personal computers, cell phones, digital televisions, home automation, robotics, virtual assistants, chatbots that is, highly advanced technologies that came from the heart of industrial innovation. This process has been analysed in detail by Fortunati and Edwards, in a work that I resume here. The diffusion of the analogue technologies of the telephone, radio and television in our homes had already allowed states and capitalist systems to overcome the difficulties of exercising control over the domestic environment. These difficulties emerged from the fact that, having posited the sphere of reproduction natural, capital was forced to stop at the front door, which on the one hand, the end of the public sphere over which it had direct jurisdiction, and on the other, the beginning of the private sphere, over which it had an indirect jurisdiction and therefore could not directly control.

In fact, control of individuals and of the domestic sphere in the society of capital could only be exercised ex ante, outside the domestic process itself, when the labour force arrived at the gates of factories, offices or schools. Analogue technologies (mass media) and the telephone had already taken a first step, however, putting the outside world in contact with individuals and vice versa, through almost invisible means: through electricity, electromagnetic waves, and so on. Furthermore, they had allowed capital both to reorganise the time discipline and pace of everyday life according to the timetables of TV news and entertainment broadcasts, and to control information and shape the imagination and culture of the public. A further step has been taken since the early 1990s with the introduction of digital and wireless technologies (such as computers, laptops, mobile phones and the market saturation of broadband and wireless internet), which have undergone the same process of commodification which transport, household appliances and the mass media had been subject to previously. Naturally, this solution was not painless, because it meant that these intelligent technologies were then subject to the purchasing power of consumers and therefore to the will of potential buyers to dispose of them as they pleased.

The diffusion of digital technologies was of great importance, because it took place in a particular historical moment in relation to the women's movement. After various waves of feminism, women had reshaped power relations within the domestic sphere and the family more in their favour, strengthening their mastery and control over in-person communication, where the power differential between men and women had diminished, and also communicating confidently in the public sphere. 

The arrival of digital technologies in the domestic sphere has reversed this situation, undermining the power that women had acquired in terms of communication. Unfortunately, this capitalist offensive has not been met with unified opposition from women. Understandably, women as domestic workers tended to covet household appliances, which could immediately free them from a certain amount of material fatigue, and to generally neglect electronic and digital devices, which, at the time, were associated more with entertainment or other areas of limited political value. Given the unequal power relations within the family, however, while women's competence in the use of household appliances was perceived as socially irrelevant, the use of information and communication technologies ended up disproportionately empowering men. In this process there has been a crucial step, which has had a particular importance with regard to the issue of gender: the introduction of the computer into the domestic sphere. It is above all through the computer that women's power over communication has been reduced, since this artefact has been designed (even more than the cell phone) by communities of hyper-masculine innovators for young males (intended particularly for the wealthy Western market). Digital technologies are one of those instances where technology has been used against women.

During the first phase of diffusion of these technologies, the percentages of their access, ownership and use by women were lower than by men. In fact, women needed more time to understand and appropriate these devices, which were not in fact designed for them. Through these technologies, men have regained control over communication and information, a control they have tried to keep, even if women have more recently regained possession of communication technologies, especially mobile phones. Among digital technologies, the computer was particularly difficult for women to appropriate, for various reasons, including the fact that, when it was first launched, the computer was not marketed nor tailored to them. In general. the penetration of these technologies into the sphere of reproduction has entailed a higher level of robotisation of individuals, as we will see below. In terms of the critique of economy, these technologics have aimed to increase the production of value in the social and individual reproductive sphere, to increase social discipline and to decrease the autonomy of the workforce and its control over knowledge and know-how.

The direct colonisation of domestic labour

The initiative of capital has not limited itself to reducing the power of women but has also sought to colonise material and immaterial domestic work through these new technologies, albeit to different extents. The attack that has been launched by the capitalist system through digital technologies has favoured immaterial domestic work, because In this area the technologies were easier and less expensive to produce. In relation to material work, capital applied a converse strategy, enforcing the traditional underdevelopment of technologies, which in this context were more difficult to produce and more expensive. Immaterial housework however has been completely reshaped by capitalist strategy with an infusion of machines, platforms and high-level services, which have tried to subsume the part of immaterial housework that women had refused or simply no longer provided. These technologies have reorganised this work in the world of the web, interpellating not only women as new workers of technologically advanced immaterial reproduction but everyone (children, men, adolescents and older adults). As a result, immaterial domestic work has become increasingly mediated, automated, self-reproductive, self-exploited, self-disciplined and dematerialised.

This strategy was necessary for various reasons: first, to restore a high level of value production in daily life; second, to maintain control over women by dispossessing them of an intangible part of reproductive work; third. to produce a workforce capable of coping with both the complexity of globalisation and the growing share of domestic work no longer performed by women. Through these new technologies, immaterial labour has not only created value in the process of reproducing the workforce by extracting value directly from sociability, friendship, feelings, emotions and so on, but it has also directly generated capital, as I have argued in previous work.While household appliances succeeded in reducing the time spent on some material domestic activities, technologies have intensified and lengthened the working day in the sphere of reproduction. While household appliances represented a symbolic operation, through which industrial developers proposed a positive image of technological progress after the disasters of the Second World War, new technologies, on the contrary, represented the rationalisation of a sector in which the industrial convergence between two different leading industrial traditions - information technology and media technologies allowed the restoration and intensification of the productivity of intangible housework. Considering that the use of household appliances was targeted primarily at women, the new technologies (though initially aimed at young, white, wealthy men) have tended to become more ecumenical.

In the domestic sphere today, a great mass of people use 'intellectual machines'. Consequently, in the current capitalist system, the typical user of fixed capital (machines) is no longer the classic factory or office worker, but rather women, children and older adults, as well as the ordinary citizen in the domestic sphere. These machines are now distributed throughout society. Taking a cue from Tronti, it can be said that. faced with the extreme fragility of class consciousness today, people present great homogeneity of a particular technical position: all are users and consumers of these technologies. The new technologies and the various work processes that they support in the domestic environment represent the various parts of a large assembly line, whose workers are women, men, children and older adults - that is, all the subjects who provide, albeit to different extents, domestic work, as well as all individuals as citizens.

Powerful digital technologies, such as the computer, the mobile phone and, more recently, robots, virtual assistants, chatbots and LLMs (large-language models) such as ChatGPT have been brought to market, orchestrated by fierce ideology These technologies are all about power and the separation of mind and body. and they are authoritarian. In general, in highly industrialtscd countries, the intellect is the primary etntre of the production of value, the crucial tool of contemporary production. Machines, which are now distributed throughout society and throughout the realm of reproduction, specifically automate and standardise immaterial housework, making it uniform and homogenenous. Digital technologies have introduced a double mechanism: on the one hand, machines shape and reshape people; on the other, machines shape and reshape themselves, based on people's habits and practices in their use. The consequences are many: let us try to decipher the most important.

The first consequence was the remodelling of the strategic area of the immaterial domestic sphere through the automation of immaterial labour in the domestic sphere. The immaterial work of the domestic sphere includes many dimensions: from communication to information, from education to entertainment, from affection and emotions to sociality. Each of these spheres has been subsumed within specific platforms: communication, from WhatsApp, Facebook, Instagram, TikTok and so on; information from online newspapers, news sites and discussion forums; education from online teaching and learning, online research, educational robotics; entertainment from YouTube, video games, social networks; affections and emotions from SMS, instant messages, mobile calls and so on; sociability from Badoo, Meetic, Tinder and many others. The second consequence is that digital technologies in the social body have led to the implementation of uniform, undifferentiated and homogeneous social behaviours (which can be more easily influenced, manipulated and controlled) - that is, they have conveyed the development of social automation in many fields such as emotions, tastes, courtship and conversation. Technologies impose on living labour the legacies of the dead labour incorporated in them. This leads to a further alienation: the invasion of the inorganic into the organic, so that, in contemporary society, there are combined tendencies both to machinise human beings and to anthropomorphise objects: the body is assimilated to the machine; objects become technological; technologies intelligent. A new order is being born, a new system, where the hybrid is the key figure that passes from the imaginary to the statute of reality. The technologies penetrate the human body, the more they limit the amount of living labour necessary to produce the body itself and its work opacity, and therefore further devalue individuals and the workforce The third consequence is that they have also outlined the progressive evacuation of individuals from the communicative sphere, which represents an advanced stage in the progressive isolation of individuals, of which Marx has already written.

This picture of profound transformations in the sphere of reproduction is fully understood only through the lens of globalisation. Faced with the rebellious behaviours described above, by women and the cycle of workers' struggles of the 1960s and 1970s, which had eroded a large proportion of profits in the old industrialied countries, capital responded with globalisation. Globalisation was, on the one hand, a forced process in which capital was compelled to migrate to developing countries to recover a high level of profits by deindustrialising the West. On the other hand, it has turned into an attack, at a higher levels against women, the working class and the proletariat. Since globalised capital has crated worlds, communities, organisations and policies without borders to increase its profits, it has, at the same time, had to undermine the new freedom that the fall of borders brought with it, by building walls around each individual. This process has been further strengthened by the spread of digital technologies. Producing new labour power in these conditions of increased social isolation has become increasingly difficult. This physical separation between individuals is an extension to all of society of the separation and isolation that women have suffered in their homes, with each woman separated from the others, and from all other people. Social isolation has now spread to all individuals, thanks to information and communication technologies - through the evolution of human communication, which has passed from face-toface communication to telephone communication, to communication via mobile phone, or via computer, to communication between human; and machines. This series of communicative shifts has had the effect of increasingly dissuading human beings from making personal communications and building relationships with each other on a physical level. In other words, the transition from face-to-face communication to mediated communication in all its forms outlines a long process of physical distancing between individuals, reaching its apex in communication not through machines but with machines. When we talk to Alexa or Google Home, or ask questions of our bank's virtual assistant, we are communicating with machines, not other human beings.

The physical separation that individuals now experience can be seen as a way to weaken and control them more easily. The enormous expansion of social relations that these technologies have opened in virtual space ends up undermining the possibility of creating true solidarity between individuals, and of building a political and trade union consciousness. In other words, it weakens people's political, bargaining and social power. This process of physical separation between individuals describes not only a weakened worker — of whatever gender - but also citizens who are weakened and more easily controlled. In the meantime, these technologies have penetrated the public administrative sphere, radically changing the relationship between the state and the end user (citizen). Citizens have been forced to transform themselves from users into digital workers, as Fortunati and Austin describe.

The fourth consequence is that women today create a different workforce: mobile (for many workers, it is no longer sufficient to sell their working capacity, as Marx affirms, but they must also sell their ability to move), already accustomed to automation and an intimate interaction with machines, more capable of coping with alienation, more socially separated from other workforces (more individualised, less politicised, less unionised, less linked to political parties, with more delocalised networks of relationships), more informed, cosmopolitan and flexible.

The fifth consequence is that the boundaries between human beings and machines have become increasingly blurred ontologically. Machines are getting smarter and humans increasingly automated. In particular, the body of individuals and especially that of women is no longer just a natural machine but has hybridised with the machines themselves. The body, a natural machine, attracts and contains artificial machines at a diagnostic level (such as probes), a therapeutic one (pacemakers, radiation, hormone therapies), and at other levels: from the reproductive (for example, in vitro fertilisation), to those of identity (plastic surgery, genetic engineering, sex changes), to those of communication (mobile phone, laptop, pager). But these technologies are not the ones that would be needed to transform the organisation of domestic work in an anticapitalist sense. The body, even if technologised, is left to its difficult domestic activity with little help from technology, and everyday life remains in its pre-industrialised (not pre-capitalist) substrate. The mind, on the other hand, feeds itself electronically in various ways. Sometimes, for reasons of social control, as in post-industrial countries, the nature of work expands to include more communication, organisation and management, becoming more and more intellectual. It is the same old story: technology makes work, in this case domestic work, superfluous, and devalues the human body and the individual. This process is also likely to be persistent.

The sixth consequence is the tendency that has established itself in the capitalist system to conceal the differences between objects and subjects, making cooperation on the part of the public, consumers and people both possible and necessary. How is this cooperation managed? Users collaborate by agreeing to live out this fiction as if it were not fiction. For example, communicating via WhatsApp with your distant grandchild under the illusion of keeping an emotional relationship alive in this way, neglects the fact that you cannot pick him up and kiss him. The diffusion and use of new technologies has produced an important phenomenon: men and women, for one reason or another, are fleeing everyday life. There is a strong impression that the flight from reality is growing because reality is too contradictory, difficult and complex to negotiate and experience. The refusal or incapacity to take care of others, to work to reproduce them, recreate them or recreate with them in a way free from the logic of capital, is the real social problem of the third millennium. Perhaps because they distance themselves from reality, people feel an anxious voracity for reality, which they want to consume in ever greater quantities. even if only on a virtual level. Th result is that, beyond the old residual poverty, which also exists in industrialised countries, the new universal poverty is a poverty of first-hand reality: many of us spend all day in front of a screen (computer or mobile phone), and this means that we do not live our lives directly but rather a second-hand reality

The economic system is paying a huge price for not recognising the value of domestic work. The detachment from everyday life is also strengthened by the fact that, as we have seen above, we feel a growing desensitisation towards the problems of those who live next to us, while paradoxically we are more sensitive to the problems of the global world as they are conveyed through the mass media. Meanwhile, whole realms of experience are liquidated. Even virtual reality was born in response to the fact that women dismissed the everyday — the sphere of domestic work — because there was no concrete recognition of the value of such work It was also born as a response by a broad array of classes to the limited choices and programmes that political parties (including those of the left) continued to propose. Finally, it was born from what Virilio calls 'the defeat of facts and events'.

All this has served, as we have seen, to prepare humanity for the acceptance of automation, robotics and artificial intelligence. In particular, it is in the field of reproduction that robots have made an important ontological leap, because, thanks to artificial intelligence, neural networks and machine learning, they are able to perform a vast range of tasks and, above all, communicate and engage in dialogue. While factories have robots, homes have social robots artificial agents and voice assistants such as Alexa. If, in the industrial sectors, robots imitate human gestures and actions to replace human beings' material capacity for work, in the sphere of reproduction social robots aim to imitate human beings' (women's) immaterial capacity for care. Would it be a desirable world, where we can leave all the work to the machines? Would it be a desirable world, where our relationship with reality and our environment is increasingly mediated by machines? Would it be a desirable world, where intelligent machines outnumber human bodies? Not to mention that, as Silvia Federici repeatedly emphasises in conference presentations, digital technologies are eating up the world: as many as fifty of the ninety natural elements existing on the planet are used to produce computers, laptops, smartphones d the various components and peripherals, some of which, such as hafnium, are quickly becoming scarce, with wars being waged for its extraction.

Conclusion

From a sphere ancillary to the production of commodities, the sphere of reproduction has been structurally transformed in the past forty years to become dominant because a double production of value has been established here. Consequently, women have emerged as the key subject of class composition. Reproduction has emerged as the field where the bloodiest battles were fought, radically transforming not only the sphere of domestic and care work but social organisation as a whole. This is the result of a mass refusal of the work of reproduction in confrontation with states that continue to ignore the seriousness of the political and economic problem to be solved. So far, there has been a series of backand-forth debates between state and the capitalist system regarding the importance of domestic work, but no one wants to take charge of it. This blame game must be stopped because, in the meantime, there has been a devastating deterioration in the quality of care, starting with children and ending with older adults.

It is clear that the struggles of women and the working class have been the driving force behind the development of neo-capitalism: without them we would not have the technologies of digital work, smart working, distance learning or social media. Therefore there is also a lot of us incorporated in these new technologies -- a lot of our creativity, our innovation, as well as our resistance and struggles. Nor would we have the wealth that today is still in the hands of a substantial part of the proletariat, despite all the attempts that capital has made and is making to appropriate it.

The clashes between women, class interests and capital have intensified to the point that they jeopardise the reproduction of the workforce. The problem today is to transform these standardised behaviours into ever stronger, organised struggles, in the North as in the Global South. The label they are given is less important: wages for housework, guaranteed income, universal basic income, welfare rights and so on. On the organisational level, it is not appropriate for women to start their struggles from extra-domestic work, where they are divided into sectors and sub-sectors and separated from women who are not employed in waged labour. Starting instead from the shared burden of domestic work promises to immediately dissolve the waged/unwaged division between women.

Already today, these struggles are taking place frequently in many countries: street demonstrations and general strikes have followed one another for example in Iceland, Italy, Switzerland, several Latin American countries and the United States. Women must organise a global strike and demand money for housework. The important thing is that, all over the world, from North to South, women of any ethnic group and of any religion, find themselves united in demanding money for the work they do and in giving a future to subsequent generations. Money means reappropriating the value that women have produced, which has been stolen from them without any social consideration or respect. And this time, they must be joined in this struggle by men and children, who are also increasingly burdened by this unpaid work. Only in these new solidarities can the grave crisis gripping the sphere of reproduction today be transformed into a new renaissance, capable of bringing love, mutual respect, appreciation and solidarity into this sphere".

L. Fortunati, The Arcana of Reproduction: Housewives, Prostitutes, Workers and Capital, London and New York 2025.

Rewolucja zaczyna się od spalenia Thermomixów

„Reakcja kapitału na walki kobiet toczone w sferze reprodukcji, opisane w poprzednich rozdziałach, oraz na walki prowadzone przez pracowników w fabrykach i biurach, w wyniku której udało się wyrwać od okresu powojennego znaczne bogactwo, okazała się ostra. Z jednej strony, kapitał wykorzystał sferę reprodukcji przeciwko sferze produkcji, aby stopniowo niszczyć bogactwo, które dziadkowie i rodzice obecnych pracowników zdołali wyszarpać kapitałowi. Przykładowo we Włoszech w 2021 roku, według danych ISTAT, 18,2 miliona rodzin, co stanowi 70,8 procent ogółu, było właścicielami domu, który zamieszkują, podczas gdy 5,2 miliona (20,5 procent) mieszka w wynajmowanych mieszkaniach, a 2,2 miliona (8,7 procent) ma swój dom w użytkowaniu lub zajmuje go bezpłatnie. Ponadto, włoskie gospodarstwa domowe tradycyjnie wykazywały znaczny poziom prywatnych oszczędności, przez długi czas należący do najwyższych w rozwiniętym świecie, ale poziom ów spada od ponad dwudziestu lat ze względu na praktycznie zerowy wzrost płac (jeśli nie nastąpiła ich redukcja w ujęciu realnym) i ze względu na bardzo niskie wskaźniki wzrostu włoskiej gospodarki od lat 90. To właśnie bogactwo pracowników jest celem kapitału, gdy wyznacza on płace poniżej minimum socjalnego lub oferuje młodym ludziom nieodpłatną, słabo płatną lub niepewną pracę, lub dostarcza emerytur, które mają znikomą wartość w świetle tak wysokiej inflacji. Z drugiej strony, kapitał próbował odzyskać dominację nad reprodukcją poprzez atak, do którego wykorzystał technologie cyfrowe jako swoją nową potężną broń. I to właśnie ten atak opiszę poniżej, pokazując, jak poprzez technologie cyfrowe kapitał, z jednej strony, bezpośrednio wpłynął na władzę kobiet, atakując je na poziomie komunikacyjnym (pierwszy poziom negocjacji i mediacji w relacji mężczyzna-kobieta), a z drugiej strony, bezpośrednio skolonizował pracę niematerialną.

Atak na kobiety

Jak można było powstrzymać i ewentualnie zmniejszyć społeczną władzę kobiet, która wydawała się odporna na wszelkie ataki? Rozwiązaniem okazały się technologie cyfrowe: komputery osobiste, telefony komórkowe, telewizja cyfrowa, sprzęty AGD, robotyka, wirtualni asystenci, chatboty, czyli wysoce zaawansowane technologie, które wywodzą się z serca innowacji przemysłowych. Proces ten został szczegółowo przeanalizowany przeze mnie i Autumn Edwards w pracy, do której tutaj nawiązuję. Dyfuzja analogowych technologii telefonicznych, radiowych i telewizyjnych w naszych domach pozwoliła państwom i systemom kapitalistycznym przezwyciężyć trudności związane ze sprawowaniem kontroli nad środowiskiem domowym. Trudności te wynikały z faktu, że po poczynieniu założenia, że sfera reprodukcyjna ma charakter naturalny, kapitał został zmuszony zatrzymać się u drzwi wejściowych gospodarstwa domowego, które, z jednej strony, wyznaczały koniec sfery publicznej, nad którą kapitał sprawował bezpośrednią jurysdykcję, a z drugiej strony, symbolizowały początek sfery prywatnej, nad którą miał jurysdykcję tylko pośrednią i dlatego nie mógł jej bezpośrednio kontrolować.

W rzeczywistości kontrola nad jednostkami i sferą domową w społeczeństwie kapitału mogła być sprawowana tylko ex ante, poza samym procesem domowym, gdy siła robocza dotarła już do bram fabryk, biur lub szkół. Technologie analogowe (media masowe) i telefon wykonały tu pierwszy krok, ustanawiając kontakt świata zewnętrznego z jednostkami i odwrotnie, za pomocą niemal niewidocznych środków: za pomocą elektryczności, fal elektromagnetycznych itd. Ponadto, pozwoliły one kapitałowi zarówno na reorganizację dyscypliny czasowej i tempa codziennego życia zgodnie z harmonogramami telewizyjnych wiadomości i programów rozrywkowych, jak i na kontrolowanie przepływu informacji oraz kształtowanie wyobraźni i kultury społeczeństwa. Kolejny krok został wykonany od początku lat 90., wraz z wprowadzeniem technologii cyfrowych i bezprzewodowych (takich jak komputery, laptopy, telefony komórkowe i nasycenie rynku szerokopasmowym i bezprzewodowym internetem), które przeszły ten sam proces komodyfikacji, któremu wcześniej podlegały: transport, urządzenia gospodarstwa domowego i media masowe. Naturalnie, to rozwiązanie nie było bezbolesne, ponieważ oznaczało, że te inteligentne technologie podlegały wówczas sile nabywczej konsumentów, a zatem woli potencjalnych nabywców, aby dysponować nimi wedle własnego uznania.

Rozpowszechnienie technologii cyfrowych miało ogromne znaczenie, ponieważ zaszło w szczególnym momencie historycznym w odniesieniu do ruchu kobiecego. Po rozmaitych falach feminizmu kobiety przekształciły relacje władzy w sferze domowej i rodzinie bardziej na swoją korzyść, wzmacniając swoje panowanie i kontrolę nad komunikacją osobistą, gdzie różnica władzy między mężczyznami i kobietami zmniejszyła się, a także komunikowały się pewniej w sferze publicznej.

Pojawienie się technologii cyfrowych w sferze domowej odwróciło tę sytuację, podważając władzę, jaką kobiety zdobyły w zakresie komunikacji. Niestety, ta ofensywa kapitalistyczna nie spotkała się ze zjednoczonym sprzeciwem kobiet. Zrozumiałe jest, że kobiety jako pracownice domowe wykazywały tendencję do pożądania urządzeń gospodarstwa domowego, które mogły je natychmiast uwolnić od pewnej ilości materialnego znoju, i ogólnie rzecz biorąc ignorowały te urządzenia elektroniczne i cyfrowe, które w tamtym czasie były bardziej kojarzone z rozrywką lub innymi obszarami o ograniczonej wartości politycznej. Biorąc jednak pod uwagę nierówne relacje władzy w rodzinie, podczas gdy kompetencje kobiet w zakresie korzystania ze sprzętów gospodarstwa domowego były postrzegane jako społecznie nieistotne, to korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych ostatecznie nieproporcjonalnie wzmocniło mężczyzn. W tym procesie nastąpił kluczowy krok, który miał szczególne znaczenie w odniesieniu do kwestii płciowej: wprowadzenie komputera do sfery domowej. To przede wszystkim dzięki komputerowi władza kobiet nad komunikacją została ograniczona, ponieważ artefakt ten został zaprojektowany (nawet bardziej niż telefon komórkowy) przez społeczności hipermęskich innowatorów dla młodych mężczyzn (przeznaczony był szczególnie dla zamożnego rynku zachodniego). Technologie cyfrowe są jednym z przypadków, w których technologia została wykorzystana przeciwko kobietom.

Podczas pierwszej fazy dyfuzji tych technologii odsetek dostępu, posiadania i użytkowania przez kobiety był niższy niż wśród mężczyzn. W rzeczywistości kobiety potrzebowały więcej czasu, aby zrozumieć i przyswoić sobie te urządzenia, które faktycznie nie zostały dla nich zaprojektowane. Dzięki tym technologiom mężczyźni odzyskali kontrolę nad komunikacją i informacją, kontrolę, którą próbowali zachować, nawet jeśli kobiety niedawno odzyskały posiadanie technologii komunikacyjnych, zwłaszcza telefonów komórkowych. Spośród technologii cyfrowych komputer był szczególnie trudny do przyswojenia dla kobiet, z różnych powodów, w tym z faktu, że gdy został po raz pierwszy wprowadzony na rynek, nie był ani dostosowany, ani reklamowany jako coś dla nich. Ogólnie rzecz biorąc, penetracja sfery reprodukcji przez te technologie pociągnęła za sobą wyższy poziom robotyzacji jednostek, jak zobaczymy dalej. Z perspektywy krytyki ekonomii, te technologie miały na celu zwiększenie produkcji wartości w sferze społecznej i indywidualnej reprodukcji, zwiększenie dyscypliny społecznej i zmniejszenie autonomii siły roboczej oraz jej kontroli nad wiedzą i know-how.

Bezpośrednia kolonizacja pracy domowej

Inicjatywa kapitału nie ograniczyła się do zmniejszenia władzy kobiet, ale również dążyła do kolonizacji materialnej i niematerialnej pracy domowej za pomocą tych nowych technologii, choć w różnym zakresie. Atak, który został przeprowadzony przez system kapitalistyczny za pomocą technologii cyfrowych, kierował się ku niematerialnej pracy domowej, ponieważ w tym obszarze technologie były łatwiejsze i tańsze w produkcji. W odniesieniu do pracy materialnej kapitał zastosował odwrotną strategię, wdrażając tradycyjny niedorozwój tych technologii, które w tym kontekście były trudniejsze w produkcji i droższe. Niematerialna praca domowa została jednak całkowicie przekształcona przez strategię kapitalistyczną za pomocą infuzji maszyn, platform i usług wysokiego szczebla, które próbowały podporządkować sobie część niematerialnej pracy domowej, której kobiety odmawiały lub po prostu już nie świadczyły. Technologie te zreorganizowały tę pracę w świecie sieci, interpelując do bycia nowymi pracownikami technologicznie zaawansowanej niematerialnej reprodukcji nie tylko kobiety, ale wszystkich (dzieci, mężczyzn, nastolatków i osoby starsze). W rezultacie, niematerialna praca domowa stała się coraz bardziej zapośredniczona, zautomatyzowana, samoreprodukująca się, autowyzyskowa, samozdyscyplinowana i zdematerializowana.

Ta strategia była konieczna z różnych powodów: po pierwsze, aby przywrócić wysoki poziom produkcji wartości w życiu codziennym; po drugie, aby utrzymać kontrolę nad kobietami poprzez pozbawienie ich niematerialnej strony pracy reprodukcyjnej; po trzecie, aby wytworzyć siłę roboczą zdolną poradzić sobie zarówno ze złożonością globalizacji, jak i rosnącym udziałem pracy domowej, której nie wykonywały już kobiety. Dzięki tym nowym technologiom praca niematerialna nie tylko stworzyła wartość w procesie reprodukcji siły roboczej poprzez bezpośrednie wydobywanie wartości z towarzyskości, przyjaźni, uczuć, emocji itd., ale także bezpośrednio wygenerowała kapitał, jak argumentowałam w moich poprzednich pracach. Podczas gdy urządzenia gospodarstwa domowego odniosły sukces w skróceniu czasu spędzanego na niektórych materialnych czynnościach domowych, to nowe technologie zintensyfikowały i wydłużyły dzień pracy w sferze reprodukcji. Podczas gdy urządzenia gospodarstwa domowego stanowiły symboliczną operację, poprzez którą przemysłowi deweloperzy przedstawiali pozytywny obraz postępu technologicznego po katastrofach II wojny światowej, to nowe technologie, przeciwnie, oznaczały racjonalizację sektora, w którym przemysłowa konwergencja między dwoma różnymi wiodącymi tradycjami przemysłowymi - technologiami informacyjnymi i technologiami medialnymi, pozwoliła na przywrócenie i intensyfikację produktywności niematerialnej pracy domowej. Biorąc pod uwagę, że korzystanie z urządzeń gospodarstwa domowego było skierowane przede wszystkim do kobiet, nowe technologie (choć początkowo skierowane do młodych, białych, bogatych mężczyzn) miały tendencję do stawania się coraz bardziej ekumenicznymi.

W dzisiejszej sferze domowej ogromna masa ludzi używa 'maszyn intelektualnych'. W związku z tym, w obecnym systemie kapitalistycznym typowym użytkownikiem kapitału stałego (maszyn) nie jest już klasyczny pracownik fabryki lub biura, ale raczej kobiety, dzieci i osoby starsze, a także zwykły obywatel w sferze domowej. Maszyny te są teraz rozproszone w całym społeczeństwie. Nawiązując do Maria Trontiego, można powiedzieć, że. w obliczu skrajnej kruchości świadomości klasowej ludzie prezentują dziś wielką jednorodność określonej pozycji technicznej: wszyscy są użytkownikami i konsumentami tych technologii. Nowe technologie i różne procesy pracy, które wspierają w środowisku domowym, reprezentują różne części dużej linii montażowej, której pracownikami są kobiety, mężczyźni, dzieci i osoby starsze - to znaczy wszystkie podmioty, które zapewniają, choć w różnym zakresie, pracę domową, a także wszystkie jednostki jako obywatele.

Potężne technologie cyfrowe, takie jak komputer, telefon komórkowy, a ostatnio roboty, wirtualni asystenci, chatboty i LLM (duże modele językowe), takie jak ChatGPT, zostały wprowadzone na rynek pod wpływem agresywnej ideologii. Te technologie wiążą się z władzą i oddzieleniem umysłu od ciała - i są autorytarne. Ogólnie rzecz biorąc, w krajach wysoko uprzemysłowionych intelekt jest podstawowym środkiem produkcji wartości, kluczowym narzędziem współczesnej produkcji. Maszyny, które są obecnie rozproszone w całym społeczeństwie i w całej sferze reprodukcji, w szczególny sposób automatyzują i standaryzują niematerialne prace domowe, czyniąc je jednolitymi i jednorodnymi. Technologie cyfrowe wprowadziły podwójny mechanizm: z jednej strony, maszyny kształtują i przekształcają ludzi; z drugiej strony, maszyny kształtują i przekształcają same siebie, w oparciu o nawyki i praktyki ludzi w ich użytkowaniu. Konsekwencje są liczne: spróbujmy rozszyfrować te najważniejsze.

Pierwszą konsekwencją była przebudowa strategicznego obszaru niematerialnej sfery domowej poprzez automatyzację niematerialnej pracy w sferze domowej. Niematerialna praca w sferze domowej obejmuje wiele wymiarów: od komunikacji po informację, od edukacji po rozrywkę, od uczuć i emocji po towarzyskość. Każda z tych sfer została podporządkowana określonym platformom: komunikacja - WhatsAppowi, Facebookowi, Instagramowi, TikTokowi itd.; informacja - gazetom internetowym, serwisom informacyjnym i forom dyskusyjnych; edukacji - nauczaniu i uczeniu się online, badaniom online, robotyce edukacyjnej; rozrywka - YouTube'owi, grom wideo, sieciom społecznościowym; uczucia i emocje - SMS-om, błyskawicznym wiadomościom, połączeniom komórkowym itd.; towarzyskość - Badoo, Meetic, Tinderowi i wielu innym. 

Drugą konsekwencją jest to, że technologie cyfrowe rozpowszechnione w ciele społecznym doprowadziły do ​​wdrożenia jednolitych, niezróżnicowanych i jednorodnych zachowań społecznych (na które można łatwiej wpływać, manipulować nimi i je kontrolować) - to znaczy, że przekazały pałeczkę automatyzacji społecznej w wielu dziedzinach, takich jak emocje, gusta, zaloty i konwersacje. Technologie narzucają żywej pracy dziedzictwo martwej pracy w nich zawartej. Prowadzi to do dalszej alienacji: inwazji tego, co nieorganiczne na to, co organiczne, tak że we współczesnym społeczeństwie występują połączone tendencje zarówno do maszynizacji istot ludzkich, jak i antropomorfizacji przedmiotów: ciało jest asymilowane do maszyny; przedmioty stają się technologiczne; technologie inteligentne. Rodzi się nowy porządek, nowy system, dla którego hybryda jest kluczową postacią, z wyobrażenia stając się rzeczywistością. Technologie przenikają ludzkie ciało, im bardziej ograniczają ilość żywej pracy niezbędnej do wytworzenia samego ciała i nieprzejrzystość jego pracy, a zatem jeszcze bardziej dewaluują jednostki i siłę roboczą. 

Trzecią konsekwencją jest również postępująca ucieczka jednostek ze sfery komunikacyjnej, co stanowi zaawansowany etap postępującej izolacji jednostek, o której pisał już Marks.

Ten obraz głębokich przemian w sferze reprodukcji można w pełni zrozumieć jedynie przez pryzmat globalizacji. W obliczu opisanych powyżej buntowniczych zachowań kobiet i cyklu walk robotniczych lat 60. i 70., które zniszczyły znaczną część zysków w starych krajach uprzemysłowionych, kapitał odpowiedział globalizacją. Globalizacja była, z jednej strony, wymuszonym procesem, poprzez który kapitał był zmuszony migrować do krajów rozwijających się, aby odzyskać wysoki poziom zysków poprzez deindustrializację Zachodu. Z drugiej strony, przekształciła się w atak, na wyższym poziomie, na kobiety, klasę robotniczą i proletariat. Ponieważ zglobalizowany kapitał stworzył światy, społeczności, organizacje i polityki bez granic, aby zwiększyć swoje zyski, musiał jednocześnie podważyć nową wolność, którą przyniósł ze sobą upadek granic, budując mury wokół każdej jednostki. Proces ten został dodatkowo wzmocniony przez rozprzestrzenianie się technologii cyfrowych. Produkcja nowej siły roboczej w tych warunkach zwiększonej izolacji społecznej stała się coraz trudniejsza. To fizyczne grodzenie jednostek w całym społeczeństwie jest rozszerzeniem podziału i izolacji, których kobiety doświadczały w swoich domach, gdzie każda kobieta była oddzielona od innych kobiet i od wszystkich innych ludzi. Izolacja społeczna rozprzestrzeniła się teraz na wszystkie jednostki, dzięki technologiom informacyjno-komunikacyjnym - poprzez ewolucję komunikacji ludzkiej, która przeszła od komunikacji twarzą w twarz do komunikacji telefonicznej, do komunikacji za pośrednictwem telefonu komórkowego lub komputera, do komunikacji między ludźmi i maszynami. Ta seria zmian komunikacyjnych miała na celu coraz większe zniechęcenie ludzi do nawiązywania osobistej komunikacji i budowania relacji ze sobą nawzajem na poziomie fizycznym. Innymi słowy, przejście od komunikacji twarzą w twarz do komunikacji zapośredniczonej we wszystkich jej formach zarysowuje długi proces fizycznego dystansowania się między jednostkami, osiągający swój szczyt w komunikacji nie za pośrednictwem maszyn, ale z samymi maszynami. Kiedy rozmawiamy z Alexą lub Google Home lub zadajemy pytania wirtualnemu asystentowi naszego banku, komunikujemy się z maszynami, a nie z innymi ludźmi.

Fizyczne grodzenie, którego doświadczają obecnie jednostki, można postrzegać jako sposób na ich osłabienie i łatwiejszą kontrolę nad nimi. Ogromna ekspansja relacji społecznych, jaką te technologie otworzyły w przestrzeni wirtualnej, ostatecznie podważa możliwość stworzenia prawdziwej solidarności między jednostkami oraz budowania świadomości politycznej i związkowej. Innymi słowy, osłabia polityczną, negocjacyjną i społeczną władzę ludzi. Ten proces fizycznego grodzenia między jednostkami dotyczy nie tylko osłabionego pracownika — bez względu na płeć — ale także obywateli, którzy są osłabieni i łatwiejsi do kontrolowania. W międzyczasie technologie te przeniknęły do ​​sfery administracji publicznej, radykalnie zmieniając relacje między państwem a użytkownikiem końcowym (obywatelem). Obywatele zostali zmuszeni do przekształcenia się z użytkowników w pracowników cyfrowych, jak opisałam to wraz z Arlen Austin.

Czwartą konsekwencją jest to, że kobiety współcześnie tworzą inny rodzaj siły roboczej: mobilny (wiele osób nie może już sprzedać swojej zdolności do pracy, jak powiedziałby Marks, musi również sprzedać swoją zdolność do przemieszczania się), przyzwyczajony już do automatyzacji i bliskiej interakcji z maszynami, lepiej radzący sobie z wyobcowaniem, bardziej odseparowany społecznie od innych sił roboczych (bardziej zindywidualizowany, słabiej upolityczniony, mniej uzwiązkowiony, słabiej powiązany z partiami politycznymi, z bardziej zdelokalizowanymi sieciami powiązań), lepiej poinformowany, kosmopolityczny i elastyczny.

Piątą konsekwencją jest to, że granice między ludźmi a maszynami stają się coraz bardziej rozmyte ontologicznie. Maszyny stają się mądrzejsze, a ludzie coraz bardziej zautomatyzowani. W szczególności ciało jednostek, a zwłaszcza kobiet, nie jest już tylko naturalną maszyną, ale zhybrydyzowało się z samymi maszynami. Ciało, naturalna maszyna, przyciąga i zawiera w sobie sztuczne maszyny na poziomie diagnostycznym (takie jak sondy), terapeutycznym (rozruszniki serca, radioterapia, terapie hormonalne) i na innych poziomach: od reprodukcyjnego (na przykład zapłodnienie in vitro), przez te tożsamościowe (chirurgia plastyczna, inżynieria genetyczna, zmiany płci), po te komunikacyjne (telefon komórkowy, laptop, pager). Ale te technologie nie są tymi, które byłyby potrzebne do przekształcenia organizacji pracy domowej w sensie antykapitalistycznym. Ciało, nawet jeśli stechnicyzowane, jest pozostawione swojej trudnej aktywności domowej z niewielką pomocą technologii, a życie codzienne pozostaje na swoim przedindustrialnym (nie przedkapitalistycznym) podłożu. Umysł natomiast karmi się elektronicznie na różne sposoby. Czasami, ze względu na kontrolę społeczną, jak w krajach postindustrialnych, natura pracy rozszerza się, obejmując więcej komunikacji, organizacji i zarządzania, stając się coraz bardziej intelektualna. To ciągle ta sama stara historia: technologia sprawia, że ​​praca, w tym przypadku praca domowa, staje się zbędna i dewaluuje ludzkie ciało i jednostkę. Ten proces prawdopodobnie będzie również trwały.

Szóstą konsekwencją jest tendencja, która utrwaliła się w systemie kapitalistycznym, do ukrywania różnic między przedmiotami i podmiotami, umożliwiając i wymagając współpracę ze strony opinii publicznej, konsumentów i ludzi. W jaki sposób zarządza się tą współpracą? Użytkownicy współpracują, zgadzając się na realizację tej fikcji, jakby nie była fikcją. Na przykład, komunikując się przez WhatsApp na dużą odległość z wnukiem, pod pozorem podtrzymywania w ten sposób relacji emocjonalnej, pomija się fakt, że nie można go wziąć na ręce i pocałować. Dyfuzja i wykorzystanie nowych technologii wywołały ważne zjawisko: mężczyźni i kobiety, z tego czy innego powodu, uciekają od życia codziennego. Ma się mocne wrażenie, że ucieczka od rzeczywistości rośnie, ponieważ rzeczywistość jest zbyt sprzeczna, trudna i złożona, aby z nią negocjować i doświadczać jej. Odmowa lub niezdolność do opieki nad innymi, pracy nad ich reprodukcją, spędzaniem z nimi czasu w sposób wolny od logiki kapitału, jest prawdziwym problemem społecznym trzeciego tysiąclecia. Być może dlatego, że dystansują się od rzeczywistości, ludzie wykazują niespokojną żarłoczność wobec rzeczywistości, którą chcą konsumować w coraz większych ilościach, nawet jeśli tylko na poziomie wirtualnym. Rezultatem jest to, że poza ubóstwem starego typu, które istnieje również w krajach uprzemysłowionych, nowe powszechne ubóstwo jest ubóstwem rzeczywistości doświadczanej z pierwszej ręki: wielu z nas spędza cały dzień przed ekranem (komputera lub telefonu komórkowego), a to oznacza, że ​​nie żyjemy swoim życiem bezpośrednio, ale raczej rzeczywistością z drugiej ręki

System gospodarczy płaci ogromną cenę za to, że nie uznaje wartości pracy domowej. Oderwanie od życia codziennego jest również wzmacniane przez fakt, że, jak widzieliśmy powyżej, odczuwamy rosnące znieczulenie na problemy tych, którzy żyją obok nas, podczas gdy, paradoksalnie, jesteśmy bardziej wrażliwi na problemy globalnego świata, ponieważ są one przekazywane za pośrednictwem mediów masowych. Tymczasem całe sfery doświadczenia są likwidowane. Nawet rzeczywistość wirtualna narodziła się w odpowiedzi na fakt, że kobiety odrzuciły codzienność — sferę prac domowych — ponieważ nie było konkretnego uznania wartości takiej pracy. Narodziła się również jako odpowiedź szerokiego wachlarza klasowego na ograniczone wybory i programy, które partie polityczne (w tym lewicowe) nadal proponowały. Wreszcie narodziła się z tego, co Virilio nazywa 'porażką faktów i wydarzeń'.

Wszystko to służyło, jak widzieliśmy, przygotowaniu ludzkości na akceptację automatyzacji, robotyki i sztucznej inteligencji. W szczególności w dziedzinie reprodukcji roboty dokonały ważnego skoku ontologicznego, ponieważ dzięki sztucznej inteligencji, sieciom neuronowym i uczeniu maszynowemu są w stanie wykonywać szeroki zakres zadań, a przede wszystkim komunikować się i prowadzić dialog. Podczas gdy fabryki mają roboty, domy mają roboty społeczne, sztucznych agentów i asystentów głosowych, takich jak Alexa. Jeśli w sektorach przemysłowych roboty naśladują ludzkie gesty i działania, aby zastąpić materialną zdolność ludzi do pracy, to w sferze reprodukcji roboty społeczne mają na celu naśladowanie niematerialnej zdolności ludzi (kobiet) do opieki. Czy świat, w którym moglibyśmy pozostawić całą pracę maszynom, byłby pożądanym światem? Czy świat, w którym nasza relacja z rzeczywistością i naszym otoczeniem jest coraz bardziej zapośredniczona przez maszyny, byłby pożądanym światem? Czy świat, w którym inteligentne maszyny przewyższają liczebnie ciała ludzkie, byłby pożądanym światem? Nie wspominając już o tym, że, jak wielokrotnie podkreślała Silvia Federici w prezentacjach konferencyjnych, technologie cyfrowe pożerają świat: aż pięćdziesiąt z dziewięćdziesięciu naturalnych pierwiastków występujących na planecie jest wykorzystywanych do produkcji komputerów, laptopów, smartfonów i różnych komponentów i akcesoriów, z których niektóre, takie jak hafn, szybko stają się rzadkie, a o ich wydobycie toczą się wojny.

Konkluzja

Od sfery pomocniczej do produkcji towarów, sfera reprodukcji została strukturalnie przekształcona w ciągu ostatnich czterdziestu lat, aby zająć pozycję dominującą, ponieważ ustanowiono tutaj podwójną produkcję wartości. W rezultacie kobiety stały się kluczowym podmiotem składu klasowego. Reprodukcja stała się polem, na którym toczyły się najkrwawsze bitwy, radykalnie przekształcając nie tylko sferę pracy domowej i opiekuńczej, ale także organizację społeczną jako całość. Jest to wynik masowej odmowy pracy reprodukcyjnej w konfrontacji z państwami, które nadal ignorują powagę problemu politycznego i ekonomicznego, który należy rozwiązać. Do tej pory przetoczyła się seria debat między państwem a systemem kapitalistycznym na temat znaczenia pracy domowej, ale nikt nie chciał się tym problemem zająć. Ta gra oskarżeń musi się skończyć, ponieważ w międzyczasie nastąpiło katastrofalne pogorszenie jakości opieki, począwszy od dzieci, a skończywszy na osobach starszych.

Oczywiste jest, że zmagania kobiet i klasy robotniczej były siłą napędową rozwoju neokapitalizmu: bez nich nie mielibyśmy technologii pracy cyfrowej, inteligentnej pracy, nauki na odległość ani mediów społecznościowych. Dlatego też wielu z nas jest włączonych w te nowe technologie — wiele naszej kreatywności, naszej innowacyjności, a także naszego oporu i zmagań toczy się w ich obiegach. Nie mielibyśmy też bogactwa, które dziś nadal znajduje się w rękach znacznej części proletariatu, pomimo wszystkich prób, jakie kapitał podejmował i podejmuje, aby je przywłaszczyć.

Starcia między kobietami, interesami klasowymi i kapitałem nasiliły się do tego stopnia, że ​​zagrażają reprodukcji siły roboczej. Problemem dzisiaj jest przekształcenie tych standardowych zachowań w coraz silniejsze, zorganizowane walki, zarówno na Północy, jak i na Globalnym Południu. Etykieta, którą im się przypisze, jest mniej ważna: płaca za prace domowe, gwarantowany dochód, powszechny dochód podstawowy, prawa socjalne itd. Na poziomie organizacyjnym nie jest właściwe, aby kobiety zaczynały swoje walki od pracy poza domem, gdzie są podzielone na sektory i podsektory i oddzielone od kobiet, które nie są zatrudnione w pracy najemnej. Zamiast tego, rozpoczęcie walk od wspólnego ciężaru pracy domowej obiecuje natychmiastowe zniesienie podziału na kobiety opłacane/nieopłacane.

Już dziś do tych walk dochodzi często w wielu krajach: demonstracje uliczne i strajki generalne następują po sobie, na przykład w Islandii, Włoszech, Szwajcarii, kilku krajach Ameryki Łacińskiej i Stanach Zjednoczonych. Kobiety muszą zorganizować globalny strajk i domagać się pieniędzy za prace domowe. Ważne jest, aby na całym świecie, od Północy do Południa, kobiety z każdej grupy etnicznej i każdej religii jednoczyły się w żądaniu pieniędzy za wykonywaną pracę i dawanie przyszłości kolejnym pokoleniom. Pieniądze oznaczają ponowne przywłaszczenie wartości, którą kobiety wytworzyły, a która została im skradziona bez żadnego społecznego uznania czy szacunku. I tym razem muszą dołączyć do nich w tej walce mężczyźni i dzieci, którzy są również coraz bardziej obciążeni tą nieodpłatną pracą. Tylko w tych nowych solidarnościach poważny kryzys, który ogarnia dziś sferę reprodukcji, może zostać przekształcony w nowy renesans, zdolny wnieść do tej sfery miłość, wzajemny szacunek, uznanie i solidarność".

L. Fortunati, The Arcana of Reproduction: Housewives, Prostitutes, Workers and Capital, London and New York 2025.