The flight to freedom (as marronage)
"Marronage (marronnage, maroonage, maronage) conventionally refers to a group of persons isolating themselves from a surrounding society in order to create a fully autonomous community, and for centuries it has been integral to interpreting the idea of freedom in Haiti as well as other Caribbean Islands and Latin American countries including the Dominican Republic, Jamaica, Suriname, Venezuela, Brazil, Cuba, Colombia, and Mexico. These communities of freedom— known variously as “maroon societies,” quilombos, palenques, mocambos, cumbes, mambises, rancherias, ladeiras, magotes, and manieles— geographically situate themselves from areas slightly outside the borders of a plantation to the highest mountains of a region located as far away from plantation life as possible. The term maroon derives etymologically from the vocabulary of indigenous Arawaks and Tainos in the Caribbean. The Spanish word cimarrón developed on the island of Hispaniola in reference initially to spanish colonialists’ feral cattle, which fled to the hills, then o enslaved Amerindians seeking refuge in those areas, and ultimately (by the early 1530s) to enslaved Africans seeking escape from chattel slavery beyond plantation boundaries. The introduction of cimarrón into written language led to the coinage of the French and Dutch term marron and the English maroon, each word garnering regular usage in political vocabulary by the Age of Revolution.
The French marron now also refers to both a large chestnut and the color brown, the latter meaning intimately linked to the racialized origins of the word in the modern slavery period. Maroons reside in liminal suspension between slaves on a plantation and colonizers dictating standards of normativity. Moreover, they exemplify a unique manifestation of the more general category of “hill people” that James C. Scott describes in The Art of Not Being Governed. These heretical, non-state actors construct a clandestine series of hidden transcripts in opposition to the zones of governance and appropriation intrinsic to existing state regimes of slavery. Maroons do so by cultivating freedom on their own terms within a demarcated social space that allows for the enactment of subversive speech acts, gestures, and social practices antithetical to the ideals of enslaving agents. For Scott, “zones of refuge” most accurately describe maroons’ regions of existence and cultivation away from state power.
(...) Marronage means “flight,” and the terms maroon and marronage are each nouns. While flight evokes in one’s mind movement from one state or location to another, it still remains a noun in lexicon. Césaire, therefore, invents a verb to denote the action and collective agency against slavery entailed in marronage. English translators often equate marronner with “to escape like slaves,” but a more accurate translation of marronner is either “to maroon” or “to flee,” thus denoting the intransitive act of marronage and its particular notion of flight. Césaire, however, does more than simply invent a verb. He invokes marronner to go beyond the historical phenomenon of marronage in the Haitian Revolution and the Caribbean, and he uses the verb marronner to articulate a creative, conceptual marronage.
(...) Contemporary political theory lacks a sufficient vocabulary to describe the activity of flight and the dialectical mechanisms operating during the flight process. In existing theories of freedom, there is a dearth of scholarship on what happens during the act of flight itself. Much of the extant literature frames unfreedom and freedom as inherently inert conditions. This body of writing posits slavery as a state that agents are locked into without any mobility, and it describes freedom as a motionless attribute of agents who are simply in a condition antithetical to the unfree. Acts of struggle and assertion have at best descriptive value, and they are of no normative significance.
(...) Presently, marronage refers to either individual fugitive acts of truancy (petit marronage) or the creation of communities of freedom outside of the parameters of a plantation society (grand marronage) within which a majority of agents live. Under this bifurcated conception, marronage cannot address the dimensions of flight experienced and envisioned through largescale revolts, revolutions, and the personalities of a polity’s political leadership. I radically reconfigure marronage trans- historically to account for these previous understandings of flight while expanding the idea of marronage.
My aim in coining the phrases sovereign marronage and sociogenic marronage is to supply a resource for describing the activity of flight carried out by lawgivers, or sovereign political leaders, and agents of mass revolution. Sovereign marronage is the mass flight from slavery in which the sociopolitical goal of independence is achieved through the agency and vision of the lawgiver, not the people. Sociogenic marronage classifies the supreme ideal of freedom. It denotes a revolutionary process of naming and attaining individual and collective agency, non- sovereignty, liberation, constitutionalism, and the cultivation of a community that aligns civil society with political society. Flight can be both real and imagined. That pronouncement bolsters a central maxim of the theory of marronage: Freedom is not a place; it is a state of being.
(...) For Glissant, freedom is a condition of becoming and Relation. Becoming is a state of emergence in which the processes operationalizing an agent’s aspirations are the site of natality. (...) The philosophy of the rhizome applied to marronage is significant for Glissant insofar as it accentuates the concurrent modalities of flight from slavery occurring in the world. The fugitive’s episodic running away from a plantation for a day, mutineers on a slaver, maroons in the hills, suppressed slave rebellions, the haitian revolution: each is a different scale of flight that can transpire in overlapping temporality.
(...) Glissant returns to the imagery of the mornes, the forested hills of Martinique, The site of a form of marronage in that island’s New World plantation political economy, but Glissant warns that recreations of the plantation are happening right now: tourism, neoliberal economics, ghetto communities, home foreclosures, the abandoning of villages, barrios, and other territories are emblematic. (...) Glissant upholds the dictum of marronage as a vocation. The maroon’s vocation “is to be permanently opposed to everything down below, the plain and the people enslaved to it, and thus to find the strength to survive.” Marronage is neither reducible to fleeing from states nor to movement within state borders. It is perpetual flight from slavery and an economy of survival. Late modernity poses obstacles to the achievement and maintenance of this vocation. but then again, the absence of a struggle to survive on the landscape would mean that we had never experienced the process of becoming free in the first place".
N. Roberts, Freedom as Marronage, Chicago 2015.
Ucieczka do wolności (jako maroonażu)
„Marronage (albo marronnage, maroonage, maronage) umownie odnosi się do grupy osób izolujących się od otaczającego ją społeczeństwa w celu wytworzenia w pełni autonomicznej społeczności i od wieków stanowi integralny składnik interpretacji idei wolności na Haiti, jak również na innych Wyspach Karaibów i w krajach Ameryki Łacińskiej, w tym Dominikanie, Jamajce, Surinamie, Wenezueli, Brazylii, Kubie, Kolumbii i Meksyku. Te wspólnoty wyzwoleńcze — znane jako 'społeczeństwa maroonów', quilombos, palenques, mocambos, cumbes, mambises, rancherias, ladeiras, magotes i manieles – geograficznie sytuują się nieco poza granicami obszarów plantacji aż do najwyższych gór regionów położonych jak najdalej od życia plantacyjnego. Termin maroon wywodzi się etymologicznie ze słownictwa rdzennych Arawaków i Tainosów na Karaibach. Hiszpańskie słowo cimarrón wykształciło się na wyspie Hispaniola, początkowo w odniesieniu do zdziczałego bydła hiszpańskich kolonistów, które uciekło na wzgórza, a następnie do zniewolonych Indian szukających schronienia na tych obszarach, aby ostatecznie (na początku lat trzydziestych XVI wieku) zaczęło być stosowane na określenie zniewolonych Afrykanów szukających ucieczki przed niewolnictwem poza granicami plantacji. Wprowadzenie terminu cimarrón do języka pisanego doprowadziło do powstania francuskiego i holenderskiego słowa marron i angielskiego maroon, z których każde było regularnie używane w słownictwie politycznym epoki rewolucji.
Francuski marron odnosi się teraz również zarówno do dużego kasztana, jak i do koloru brązowego, przy czym ten ostatni jest ściśle związany z rasowym pochodzeniem tego słowa z doby nowoczesnego niewolnictwa. Marooni żyją w liminalnym zawieszeniu między niewolnikami na plantacji a kolonizatorami dyktującymi standardy normatywności. Co więcej, są oni wyjątkowym przykładem dla bardziej ogólnej kategorii 'ludzi z gór', którą James C. Scott opisuje w książce The Art of Not Being Governed. Ci heretyccy, niepaństwowi aktorzy konstruują potajemną serię ukrytych zapisów w opozycji do stref rządzenia i zawłaszczania nieodłącznie związanych z istniejącymi reżimami państwowego niewolnictwa. Marooni czyniąc to, pielęgnują wolność na własnych zasadach w wydzielonej przestrzeni społecznej, która pozwala na wprowadzanie wywrotowych aktów mowy, gestów i praktyk społecznych, sprzecznych z ideałami aktorów zniewalających. Dla Scotta 'strefy schronienia' najlepiej wyrażają właśnie regiony życia i kultywacji maronów, istniejące z dala od władzy państwowej.
(...) Marronage oznacza 'zbiegostwo', a terminy maroon i marronage są rzeczownikami. Podczas gdy zbiegostwo wywołuje w umyśle skojarzenie z ruchem z jednego stanu lub miejsca do drugiego, nadal pozostaje słownikowym rzeczownikiem. Dlatego Césaire wymyśla czasownik na określenie działania i zbiorowej sprawczości przeciwko niewolnictwu, która związana jest z marroonażem. Angielscy tłumacze często utożsamiają czasownik marronner ze znaczeniem 'uciekać jak niewolnicy', ale dokładniejsze tłumaczenie marronner to 'maroonować' lub 'wiać', co oznacza nieprzechodni akt maroonażu i przypisane doń szczególne pojęcie zbiegostwa. Césaire nie tylko wymyśla czasownik. Przywołuje on marronner, aby przekroczyć historyczne znaczenie zjawiska maroonażu z okresu rewolucji haitańskiej i na Karaibach, i używa czasownika marronner, aby wyrazić twórczy, konceptualny maroonaż.
(...) Współczesnej teorii politycznej brakuje adekwatnej pojęciowości do opisania czynności zbiegostwa i mechanizmów dialektycznych działających podczas procesu ucieczki. W istniejących teoriach wolności brakuje badań na temat tego, co dzieje się podczas samego aktu zbiegostwa. Znaczna część istniejącej literatury określa brak wolności i wolność jako stany ze swej istoty nieruchome. W tej tradycji myślenia przyjmuje się, że niewolnictwo to stan, w którym aktorzy są zamknięci bez żadnej mobilności, i opisuje się wolność jako nieruchomy atrybut aktorów, którzy znajdują się po prostu w stanie przeciwstawnym do zniewolonych. Akty walki i odmowy mają co najwyżej wartość opisową i nie przyjmują znaczenia normatywnego.
(...) Obecnie maroonaż odnosi się albo do pojedynczych wagarowiczów (petit marronage), albo do tworzenia wspólnot wyzwoleńców poza parametrami społeczeństwa plantacyjnego (grand marronage), w którym żyje większość aktorów. Zgodnie z tą rozwidloną koncepcją maroonaż nie może odnosić się do wymiarów ucieczki doświadczanej i wyobrażanej poprzez bunty, rewolucje i politycznych przywódców na dużą skalę. Dokonuję tutaj radykalnej rekonfiguracji maroonażu w ujęciu transhistorycznym, aby objaśniając wcześniejsze rozumienie zbiegostwa, jednocześnie rozszerzyć samą ideę maroonażu.
Moim celem przy wprowadzeniu sformułowań 'suwerenny maroonaż' i 'socjogenetyczny maroonaż' było zaproponowanie środków zdolnych do opisania praktyki zbiegostwa prowadzonej przez prawodawców lub suwerennych przywódców politycznych oraz aktorów masowej rewolucji. Maroonaż suwerenny to masowa ucieczka od niewolnictwa, w której społeczno-politycznym cel uzyskanej niepodległości jest osiągany za pośrednictwem działania prawodawcy i jego wizji, a nie ludu. Socjogenetyczny maroonaż klasyfikuję zaś jako najwyższy ideał wolności. Oznacza on rewolucyjny proces określania i osiągania indywidualnej i zbiorowej sprawczości, niesuwerenności, wyzwolenia, konstytuowania i kultywowania wspólnotowości, która łączy społeczeństwo obywatelskie ze społeczeństwem politycznym. Zbiegostwo może być zarówno rzeczywiste, jak i wyobrażone. To stwierdzenie potwierdza centralną maksymę teorii maroonażu: wolność to nie pozycja do obsadzenia; to stan bycia.
(...) Dla Glissanta wolność jest warunkiem stawania-się i tworzenia relacji. Stawanie-się to stan emergencji, w którym procesy operacjonalizujące aspiracje aktora są miejscem narodzin. (...) Filozofia kłącza zastosowana do zjawiska maroonażu jest dla Glissanta istotna o tyle, o ile akcentuje współistniejące w świecie modalności ucieczki od niewolnictwa. Epizodyczne zbiegostwo uciekiniera z plantacji na jeden dzień, odwet na handlarzu niewolników, marooni na wzgórzach, stłumione bunty niewolników, haitańska rewolucja: każda z tych ucieczek ma inną skalę, która może ujawnić się w nakładającej się czasowości.
(...) Glissant powraca do obrazów smutków, zalesionych wzgórz Martyniki, obszaru maroonażu w ekonomii politycznej plantacji tej wyspy Nowego Świata, ale Glissant ostrzega też, że odtworzenie plantacji ma tam miejsce właśnie teraz: poprzez turystykę, neoliberalną gospodarkę, społeczności getta, przejmowanie domów przez banki, porzucanie całych wiosek, osiedli i innych terytoriów - to zjawiska emblematyczne dla tej tendencji. (...) Glissant podtrzymuje dictum maroonażu jako powołania. Powołaniem maroona jest 'stałe przeciwstawianie się wszystkiemu temu, co ma miejsce w dole, co wydarza się w równinie i zniewolonym przez nią ludom, aby w ten sposób znaleźć siłę do przetrwania'. Maroonaż nie sprowadza się ani do ucieczki z kraju, ani do przemieszczania się w granicach państwa. To ciągła ucieczka od niewolnictwa i ekonomia przetrwania. Późna nowoczesność stwarza przeszkody w realizacji i utrzymaniu tego powołania. Ale z drugiej strony, brak walki o przetrwanie w krajobrazie oznaczałby, że nigdy nie doświadczyliśmy procesu wyzwolenia”.
N. Roberts, Freedom as Marronage, Chicago 2015.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz