Occult Anarchism and Popular Conspiracies
"Whereas many have located 'anarchist' elements in Christian millenarianism and non-Western traditions, I wish to draw attention to the latter as elements of 'anarchism' itself. Modern anarchism has never been purely atheist except in name, and instead develops based on overlapping syncretic pagan cosmologies that behold the immanence of the divine. In fact, utopian socialism, anarchism, and Marxism each rely (in ways both similar and different) on a specific syncretic cosmology that is incipient in the Middle Ages, changing and crystallizing in the Renaissance, and gradually given a scientific makeover throughout the Enlightenment up to the twentieth century. Just as the secularization of the modern state privatizes religion and sexuality but continues to embody a particular theology in its structure and ideology, the social movements that resist this dominant power structure go through a similar process of secularization in parallel, wherein gender and religion are likewise displaced from 'politics'.
Standard histories of modern anarchism often locate its precursors in the heretic movements (e.g., Anabaptists, Ranters, and Diggers) that articulated combined critiques of Church authorities, the enclosures of private property, and forced labor during the feudal period and early capitalist order. These movements often called for communal ownership in Christian idiom, for example, by elevating 'grace' over 'works', yet the form and content of these heretical social movements was different from the Christian millenarian movements that preceded them.
The heretics aspired to a radical democratization of social life by reinterpreting the religious tradition against the interests of the institutional Church and broader established order, developing both a wide network of schools and safehouses, leading at least one historian to call them 'the first proletarian international'. What does it mean that anarchist historians easily recognize such movements as 'anarchist' when they are located safely in the past—as 'precursors'—yet as soon as modern anarchism proper is articulated, religious levelling movements are seen as backward, if not heretical to anarchism itself?
The shift from the spontaneous millenarian movement to the organized heretical one and later to the secularized 'proletarian international' proper had much to do with the dissemination of diverse mystical doctrines that began circulating in Europe during the Crusades. Platonic philosophy, Pythagorean geometry, Islamic mathematics such as algebra, Jewish mystical texts, and Hermetic treatises were all 'rediscovered' via Muslim Spain and translated into Latin during this time. It is well known that the creative recomposition of this ensemble inaugurated the Renaissance and later the 'Enlightenment' on the level of high culture, but how the composite led to new levelling projects from below has received less attention. The Hermetica in particular is largely unrecognized as a fount of modern left politics, yet is an important thread running through it.
In the hands of power, Hermetic doctrines served to inspire new confidence and justification to assert worldly dominion over all levels of being, yet the same constellation of ideas was also mobilized 'from below' to influence the emergent social levelling projects of the modern left. When it became both religious and dignified for 'the great miracle of man' to operate on the world, the exertion of existential powers by men with subversive intent was also subjectively validated and socially legitimized. Herein we consider how the Hermetica was fundamental to the emergence of new social movements against systemic power, specifically Freemasonry and the revolutionary brotherhoods that proliferated during the eighteenth and nineteenth centuries. Unlike the millenarian and heretic movements before them, these more 'modern' social movements consisted of literate radicals more so than peasants and were decisively masculine public spheres. Women’s power within the peasant and heretic movements was ambiguous and never unchallenged, but women were certainly actively involved, partially because the renovated and syncretic Christian cosmologies crafted during the Crusades granted them new footholds, and partially because women had the most to lose in the privatization of the commons. Freemasonry, on the other hand, is what social movements look like after the witch hunts: just as alchemists played at the creation of life while arresting feminine control over biological creation, speculative Masonry emerges in which elite males worship the 'Grand Architect' upon the ashes of artisans’ guilds, while real builders are starving.
It did make certain practical sense to organize in a clandestine fashion, as proposed by both [Gracchus] Babeuf and [Philippe] Buonarotti at the turn of the century, as following the French Revolution the feudal dynasties of Russia, Austria, Prussia, Italy, and Spain, along with powerful allies in all other European countries and the Catholic Church, had formed their own international organization, pledging themselves to cooperative repressive action within any state where absolute sovereigns felt threatened by, in the words of Tsar Nicholas, 'revolutionary inroads'. These conservative governmental powers formalized themselves as the 'Holy Alliance' at the Congress of Vienna in 1814, and proceeded to cooperate in international publication bans, as well as transnational surveillance and repression of militants. This clearly posed serious practical problems for social revolutionaries. To suggest the prevailing political mood, consider the Fraternal Democrats’ reply to the Brussels Democrats (then led by Karl Marx) in 1846: '[Marx] will tell you with what enthusiasm we welcomed his appearance and the reading of your address. . . . We recommend the formation of a democratic congress of all nations, and we are happy to hear that you have publicly made the same proposal. The conspiracy of kings must be answered with the conspiracy of the peoples'.
Even the quick glance at the history of revolutionism problematizes any simplistic dichotomy of New Age spirituality as reactionary (in both senses of conservative and right-wing) versus a materialist worldview as progressive (in both senses of forward-looking and leftist). Rather, secularized and 'scientized' religion appears inherent to modern anti-systemic critique and collective action—the West’s attempt to save itself from its impoverished materialism through an enchantment 'newly reconfigured'. The world did not have to be 'disenchanted' before modern antiauthoritarianism could occur, it had to be reenchanted: rejection of material exploitation, 'materialist values', and materialist philosophy appear as three sides of the same coin".
E. Lagalisse, Occult Features of Anarchism with Attention to the Conspiracy of Kings and the Conspiracy of the People, Oakland 2019.
Anarchizm okultystyczny i ludowe konspiracje
"Podczas gdy wielu umieszczało 'anarchistyczne' elementy w chrześcijańskim millenaryzmie i niezachodnich tradycjach, chciałabym zwrócić uwagę na te ostatnie jako na elementy samego 'anarchizmu'. Nowoczesny anarchizm nigdy nie był czysto ateistyczny, chyba że z nazwy, a zamiast tego rozwijał się w oparciu o nakładające się synkretyczne pogańskie kosmologie, które dostrzegały immanencję boskości. W rzeczywistości utopijny socjalizm, anarchizm i marksizm opierają się (na zarówno odmienne, jak i podobne sposoby) na specyficznej kosmologii synkretycznej, która pojawia się w średniowieczu, zmienia się i krystalizuje w okresie renesansu i stopniowo doznaje naukowej przemiany w okresie oświecenia aż po wiek XX. Tak jak sekularyzacja współczesnego państwa prywatyzuje religię i seksualność, ale nadal ucieleśnia określoną teologię w swojej strukturze i ideologii, ruchy społeczne, które opierają się tej dominującej strukturze władzy, przechodzą przez podobny proces sekularyzacji równolegle, w ramach którego płeć i religia są analogicznie wypierane z 'polityki'.
Standardowe historie nowoczesnego anarchizmu często lokują swoich prekursorów w ruchach heretyckich (np. anabaptystów, ranterów i kopaczy), które wyartykułowały równoczesną krytykę władz kościelnych, grodzenia własności i pracy przymusowej w okresie feudalnym i we wczesnym porządku kapitalistycznym. Ruchy te często domagały się wspólnotowego posiadania w języku chrześcijańskim, na przykład poprzez wywyższanie 'łaski' ponad 'uczynki', jednak forma i treść tych heretyckich ruchów społecznych różniła się od poprzedzających je chrześcijańskich ruchów milenarystycznych.
Heretycy dążyli do radykalnej demokratyzacji życia społecznego poprzez reinterpretację tradycji religijnej wbrew interesom Kościoła instytucjonalnego i szerzej ustalonego porządku, rozwijając zarówno szeroką sieć szkół, jak i kryjówek, co doprowadziło przynajmniej jednego historyka do nazwania ich 'pierwszą proletariacką międzynarodówką'. Co to może znaczyć, że anarchistyczni historycy z łatwością rozpoznają takie ruchy jako 'anarchistyczne', gdy znajdują się one w bezpiecznej przeszłości - jako 'prekursorzy' - ale gdy tylko zostajee wyartykułowany właściwy współczesny anarchizm, religijne ruchy na rzecz zrównywania są postrzegane jako zacofane, jeśli nie heretyckie w stosunku do samego anarchizmu?
Przejście od spontanicznego ruchu milenarystycznego do zorganizowanego ruchu heretyckiego, a później do zsekularyzowanej 'międzynarodówki proletariackiej', miało wiele wspólnego z rozpowszechnianiem się różnorodnych doktryn mistycznych, które zaczęły krążyć w Europie podczas wypraw krzyżowych. Filozofia platońska, geometria pitagorejska, matematyka islamska, taka jak algebra, żydowskie teksty mistyczne i traktaty hermetyczne zostały w tym czasie 'odkryte' na nowo za pośrednictwem muzułmańskiej Hiszpanii i przetłumaczone na łacinę. Powszechnie wiadomo, że twórcza rekompozycja tego zestawu idei zapoczątkowała renesans, a później 'oświecenie' na poziomie kultury wysokiej, ale mniej uwagi poświęcono temu, jak tego rodzaju kompozycja doprowadziła do nowych projektów równościowych od dołu. W szczególności hermetycyzm jest w dużej mierze nierozpoznany jako źródło nowoczesnej lewicowej polityki, a jednak jest on ważnym nurtem, który ją kształtuje.
W rękach władzy, doktryny hermetyczne służyły do wzniecania nowych gwarancji i legitymizacji, aby zapewnić światowe panowanie nad wszystkimi poziomami bytu, ale ta sama konstelacja idei została również zmobilizowana 'od dołu', aby wpłynąć na wyłaniające się projekty zrównania społecznego nowoczesnej lewicy. Kiedy 'wielki cud ludzki' zaczął być przedstawiany jako coś zarówno natchnionego religijnie, jak i godnego, by wydarzał się świecie, wywoływanie egzystencjalnych sił przez ludzi o wywrotowych zamiarach zostało również uprawomocnione i legitymizowane społecznie. Tutaj rozważamy, w jaki sposób Hermetica okazała się fundamentalna dla powstania nowych ruchów społecznych przeciwko władzy systemowej, szczególnie w formie masonerii i rewolucyjnych bractw, które mnożyły się w XVIII i XIX wieku. W przeciwieństwie do milenarystycznych i heretyckich ruchów przed nimi, te bardziej 'nowoczesne' ruchy społeczne składały się bardziej z wykształconych radykałów niż z chłopów i tworzyły zdecydowanie męskie sfery publiczne. Siła kobiet w ruchach chłopskich i heretyckich była zjawiskiem niejednoznacznym i dalekim od czegoś niekwestionowalnego, ale kobiety z pewnością były w nie aktywnie zaangażowane, częściowo dlatego, że odnowione i synkretyczne kosmologie chrześcijańskie stworzone podczas wypraw krzyżowych dały im nowe przyczółki, a częściowo dlatego, że kobiety miały najwięcej do stracenia podczas prywatyzacji dóbr wspólnych. Z drugiej strony, masoneria była formą, jaką przybrały ruchy społeczne po polowaniach na czarownice: tak jak alchemicy bawili się w tworzenie życia, okiełznując kobiecą kontrolę nad reprodukcją biologiczną, tak też pojawiła się spekulatywna masoneria, w której elitarni mężczyźni czczili 'Wielkiego Architekta' na prochach cechów rzemieślniczych, podczas gdy prawdziwi budowniczowie umierali z głodu.
Potajemne organizowanie się miało pewien praktyczny sens, jak proponowali to zarówno [Gracchus] Babeuf, jak i [Philippe] Buonarotti na przełomie wieków, po tym jak po rewolucji francuskiej feudalne dynastie Rosji, Austrii, Prus, Włoch i Hiszpanii, wraz z potężnymi sojusznikami we wszystkich innych krajach europejskich i Kościołem katolickim, utworzyły własną organizację międzynarodową, zobowiązując się do współpracy w akcji represyjnej w każdym państwie, w którym władcy absolutni czuli się zagrożeni, mówiąc słowami cara Mikołaja, przez 'rewolucyjne podszepty'. Te konserwatywne władze rządowe sformalizowały się jako 'Święte Przymierze' na kongresie wiedeńskim w 1814 roku. I przystąpiły do współpracy w zakresie międzynarodowych zakazów publikacji, a także międzynarodowego nadzoru i represji bojowników. To ewidentnie stwarzało poważne problemy praktyczne dla rewolucjonistów społecznych. Aby oddać panujący nastrój polityczny, zwróćcie uwagę na odpowiedź Braterskich Demokratów do Brukselskich Demokratów (wówczas kierowanych przez Karola Marksa) w 1846 roku: '[Marks] powie wam, z jakim entuzjazmem witaliśmy jego pojawienie się i odczytanie waszego przemówienia... Zalecamy utworzenie demokratycznego kongresu wszystkich narodów i cieszymy się, że publicznie przedstawiliście tę samą propozycję. Na spisek królów trzeba odpowiedzieć spiskiem ludów'.
Nawet szybki rzut oka na historię rewolucjonizmu problematyzuje każdą uproszczoną dychotomię, w której duchowość New Age uchodzi jako reakcyjną (zarówno w sensie konserwatywnym, jak i prawicowym) w porównaniu z materialistycznym światopoglądem jako postępowym (zarówno w sensie przyszłościowym, jak i lewicowym). Raczej to zsekularyzowana i 'unaukowiona' religia jawi się jako nieodłączny element współczesnej antysystemowej krytyki i zbiorowego działania - Zachód próbuje ocalić się od zubożałego materializmu poprzez podjęte na nowo zaczarowanie świata. Świat nie musiał zostać wcale 'odczarowany', żeby pojawił się współczesny antyautorytaryzm, należało go ponownie zaczarować: odrzucenie wyzysku materialnego, 'wartości materialistycznych' i filozofii materialistycznej jawią się jako trzy strony tego samego medalu".
E. Lagalisse, Occult Features of Anarchism with Attention to the Conspiracy of Kings and the Conspiracy of the People, Oakland 2019.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz