poniedziałek, 24 maja 2021

Under the pavement - Palestine / Pod chodnikiem jest Palestyna

Under the pavement - Palestine

"Enclosure argues that the establishment of a Jewish landscape in Palestineis part of this same lineage of creating exclusionary spaces, a lineage inclusive of colonial settler space and traceable to the early modern enclosures in England. Surprisingly, I am not aware of anyone who has likened Palestinian dispossession to the enclosures in England in this way. What readers will discover in the pages that follow is how the discourse of improvement and landed property rights migrated from early modern England, to England’s overseas colonies, and later to Palestine. This discourse enabled early Zionists—and even Israel’s rulers today—to imagine the Palestinian landscape as waste land, and to justify the taking of this land not only because it was 'promised' to the Jewish people by God, but also because the Zionists imagined themselves to be the most able improvers and modernizers of this territory. 

When Zionists from Theodor Herzl to David Ben-Gurion invoked images of a barren landscape in Palestine and described how Jewish settler-pioneers could and did redeem the land from those Palestinians who had so long neglected it, they were speaking the same language as Winthrop and other English colonists of his day. These English colonists, in turn, drew inspiration from the English common law discourse about improvement, enclosure, and rights to landed property in justifying the taking of Amerindian land. This discourse is still prevalent among Zionists in Israel/Palestine today. In the end, Enclosure reveals how the making of private space, the making of white space, and the making of Jewish space on territorial landscapes all spring from the same exclusionary impulses deriving from the enclosures and the appropriation of land in England. Such impulses have enabled groups of people across time and territory to proclaim: 'This is my land and not yours'.

By 2004, Qalqilya had assumed a somewhat heroic status in the conflict after Israeli authorities encircled it with a concrete wall, giving the town a celebrated if unenviable pedigree as a modern-day ghetto. Aft er an interview of almost two hours, the mayor asked if I could return the following day so he could drive me to certain areas of Qalqilya and point out firsthand some of the impacts the Wall had had on the life of the city. I was happy to oblige. The next day, Mayor Zahran showed me where Israeli army bulldozers had come under cover of night to begin the massive construction of the barrier. 'We were placed under curfew and could not come out of our houses, but wecould hear construction work for the next three days', he said. 'When they lifted the curfew and we came out to see what they had built, we were shocked'. As we got out of his car and began walking alongside the Wall, the mayor became more impassioned. 'Our farmers cannot get to their land,” he insisted. 'They have enclosed us'. The word 'enclosed', evoking the economic history of England with its early modern enclosures of land, resonated in my imagination. I knew that the English enclosures had dispossessed small farmers and eradicated access to common land across the English countryside. 

Land improvement has roots in sixteenth-century England. For promoters of this discourse, improved land could be identified by two attributes: it was cultivated, and it was enclosed by fences, walls, or hedges built by the cultivator. Through the practices of cultivation and enclosure, advocates of land improvement sought to remedy the waste of barren land by endowing those willing to cultivate, enclose, and improve such land with a proprietary right to it.

Thus, the discourse of land improvement provided its practitioners with an imagined vision of what an improved landscape would be. As this discourse evolved, its promoters increasingly targeted land used as a common resource as the source of the problem related to empty land. In England, this imagined geography of improvement influenced owners of large estates to reclaim prerogatives over land used by their tenant cultivators as a common resource. Seeking to put such land under crop and satisfy a national outcry for increasing agricultural output, estates by the late seventeenth century embarked on a program of extinguishing the rights of tenants to use land collectively, mostly for common grazing—rights codified by early common law statutes and by custom.

In addition, estate owners used their financial power to buy out small freeholders and run out the leases of their tenants, thereby taking possession of the non-common land on their estates. These repossessed lands were then consolidated into large farms and rented to large tenants who hired many of the displaced former cultivators as wage laborers. Thus, from an imagined vision of improvement emerged a 'landlord’s revolution' whereby estate owners seized land used by smaller cultivators and remade landscapes with common uses into a series of large-scale units of individual property.

Not surprisingly, ideas about land improvement that influenced the enclosure of land in England migrated to England’s North American colonies, where settlers, despite evidence to the contrary, regarded the Amerindian landscape as unimproved and without owners. In the colonial context, this discourse framed an imagined landscape in which Amerindians failed to use land efficiently and whose entitlement to land was thus rightly subordinated to those willing to work the land with plows, as God and reason had intended. Establishing colonial dominion on Amerindian land was thus an extension of the improvement outlook emerging ascendant in seventeenth-century England.

By the time these colonists emerged victorious in the War of Independence, ideologues for the fledgling nation had succeeded in fusing the English colonial notion of unimproved Amerindian land with a newer idea of a teleological, if not divine, mission of settling North America and civilizing the entire continent through the colonization and improvement of Amerindian land. As in England, a discourse about improving land inspired an imagined geography of Amerindian dispossession and English settlement of the Native landscape.

In Palestine, inspiration for enclosing the landscape derived from the idea of a state homeland for the Jewish people popularized by the early Zionist movement, but what made Palestine especially appealing for this project were long-standing Jewish perceptions of the area as underdeveloped, which Zionists exploited in representing themselves as modernizers destined to improve what had been left in waste. In justifying Palestine as the ideal location for building a Jewish state, Herzl and early Zionists drew on the spirit of Locke in describing the area as poorly cultivated by Palestinian farmers, beckoning to be improved by Zionist colonization. 'Our country, . . . has remained desolate,” insisted Aaron David Gordon, “poorer than other civilized countries and empty—this is confirmation of our right to the land'  

In this way, Zionists invented a Palestinian geography of barren land awaiting Jewish labor to take possession of it, modernize it, and improve it. From this imagined geography, Zionists found a rationale for taking control of the Palestinian landscape and refashioning it to conform to their invented notions of what it was, and what it should be.

In all three cases, improvement was the basis of an ideology justifying the seizure of land as a route to creating a modern order on the landscape. In each case, groups promoting this route were constrained by existing systems of land ownership and sovereignty. Enclosure is what aff orded groups with territorial ambitions and modernizing aspirations a pathway through these constraints.

Once imbued with visions of an improved landscape, promoters of enclosure use the three basic instruments—maps, law, and landscape architecture—as technologies of force to enclose and take possession of coveted land.

In England, the use of maps for enclosing land began as part of a 'cartographic revolution' in the late sixteenth century marked by the advent of a more graphic means of representing land on estates. Two key actor groups spearheaded this revolution: the estate owner inspired by the idea of improvement, who wanted a picture of how land on the estate could be enclosed and improved; and the surveyor/mapmaker, who provided estates with a graphic picture of how this aim could be fulfilled. From this alliance emerged estate mapping that revealed to estate owners how their various lands, encumbered with common rights and the complexities of differentiated tenures, could be remade into an improved, economically rational and propertied landscape. Cartography, in effect, provided a new way of seeing land on the manor —'knowing one’s own'—that enabled estate owners to imagine how to enclose and take possession of certain lands in order to improve and profit from them.

In North America, cartography was also creating imagined visions of the landscape. Much in the same way that estate maps were suggesting to English landowners how to consolidate freeholds and tenancies and take control of common land, early English maps of North America, such as the 1616 map of New England by John Smith, projected notions of a territorial vacuum domicilium and an imagined Anglicized geography onto the landscapes of the New World. Later, mapmakers such as Thomas Holme (in 1687), John Mitchell (in 1755), and John Melish (in 1816) extended this idea of emptiness by representing 'improved' territorial landscapes in North America in which Amerindians were largely absent and orderly grids of property lines stretched unencumbered toward the west. In this way, Anglo-American maps of colonial America provided visual testimony to how Native land was reimagined as a Euro-American landscape demarcated by property boundaries and lines of colonial sovereignty.

Like estate owners in England and colonists in North America, Zionists drew upon cartographic representation to promote a national imagination about Palestine as Jewish land. During the 1920s and 1930s, the Zionist movement, through the Jewish National Fund (JNF), sought to popularize the idea oPalestine as a Hebrew territorial space and to this end commissioned a series of maps representing Palestine as an area of Jewish settlement absent an Arab presence. In 1934, the JNF deployed one of these maps on its celebrated 'Blue Box', used to collect money for the purchase of land and the promotion of Jewish settlement in Palestine. In conveying a message to its own constituents and the world at large, the map on the Blue Box carried two critical arguments about how Zionists imagined the Palestinian landscape. First, the map, through omission, concealed Palestinian geographical places, rendering Palestinians as absentees on the land where they lived. Second, with its title, Eretz Yisrael, the map conveyed an unmistakable message to Jews and non-Jews alike about the land of Palestine as Hebrew space and the patrimony of the Jewish people.

After the emergence of the state of Israel in 1948, cartographic projection of a Hebrew landscape on the territory of the new state continued, focused more decisively on toponymy as Arabic place-names were replaced with Hebrew names. The critical moment in this process occurred in 1949 when Israel’s first prime minister, David Ben-Gurion, established an official 'Place-Names Commission', charged with creating a Hebrew toponymy for the country’s geographical features and places. The culmination of the commission’s work was a Hebrew map of the territory now officially known as the State of Israel. This map marked the cartographic 'hebraicization' of a landscape formerly represented by a system of place-names that reflected the once-dominant Arabic-speaking culture of Palestinians, who had become a people dispossessed. The new state used, and continues to use, this map with its Hebrew place-names to reinforce the idea of Jewish ascendancy on this land.

The second instrument, lawfare, played a decisive role in transcribing these cartographic visions into a set of laws for ordering rights of land ownership, use, and access on the landscape. In England, enclosure was in the first instance a legal process of turning land encumbered with common uses to severalty. While historically legal institutions such as common law, manor courts, and even Crown Courts had protected the rights of English tenant farmers to common land, by the mid-seventeenth century public support for enclosure as promoted by improvement writers emboldened estate owners to initiate a comprehensive legal challenge to such rights. This legal revolution against rights of commons, in turn, was the prelude to remaking the English landscape when enclosure occurred through avery specific institution—acts of Parliament. Numbering in the thousands, Parliamentary Enclosure Acts provided estate owners with a final set of legal tools for extinguishing virtually all remaining common rights to land by the late eighteenth century, enabling those areas of the landscape once reserved for common uses to come under control of large estates.

In the United States, lawfare as an instrument of dispossession is best exemplified by two legal landmarks of the early nineteenth century. The first was the Supreme Court decision Johnson v. M’Intosh (1823), one of the defining cases in American legal history which abrogated Amerindian rights to land. In its decision, the Supreme Court remade Native Americans into 'tenants-at-will', affirming that in the territory of the United States Amerindians did not possess rights to the land they occupied and used. The second was the Indian Removal Act (1830), signed into law by President Andrew Jackson. This law empowered the U.S. government to clear land in the East of Indian 'tenants' and set this land aside for settlement by white American colonists.

In Palestine, the state of Israel that emerged victorious in the conflict with the Palestinian community invoked a series of legal measures enabling the new state to gain control of Palestinian land and reallocate it for new Jewish settlements. The decisive legal mechanism in this process was the creation of state land from land formerly possessed and used by Palestinians. This legal designation enabled the government of Israel to transfer almost the entire land surface of the new state into state ownership. On this legal foundation, hundreds of new Jewish settlements were built within present-day Israel, reflecting the realization of an imagined vision evolving among Jews for decades of Palestine as a Jewish territory. Moreover, this legal instrument of creating state land from Palestinian property continues to be used in Occupied Palestine as a means of transferring land from Palestinians to the Jewish state and ultimately to Jewish owners.

The final instrument, landscape architecture, is the outcome of cartographic visions and legal inscriptions on the land, but it is also a technology for changing the material and symbolic character of the landscape itself. In England, what proliferated on the landscape from enclosure was the large-scale 'rent-maximizing farm' that spearheaded the transformation of the countryside into a more geometrically regularized pattern of privately owned spaces. This institutionally driven architectural change, in turn, reshaped the rural landscape with untold miles of stone walls, fences, and hedgerows, built by those enclosing the land not only to demarcate their newly enlarged holdings but also to close rights of way and restrict access to what had been an agricultural system of open fields allowing free movement and use of certain lands as a common resource. Emerging from these institutional and architectural changes in the English countryside was a landscape unrecognizable compared to what it had been prior to the wholesale enclosure of land.

In the United States, what emerged as an institution of dispossession driving change on the landscape was the self-contained settler homestead, which, as improvement gained ascendancy, replaced an earlier colonial settlement pattern of nucleated villages similar to the open common field villages of England. Created from a felled tract of wilderness and demarcated by a fence, the settler homestead anchored the colonial idea of an improved and civilized landscape. In grafting this imagined vision of improvement onto the land, Anglo-American settlers inscribed the landscape with a radically linear order represented by individually owned plots of ground and 'seemingly endless miles of fences'. In so doing, they established a landscape of trespass marked by an ever-expanding grid of territorial spaces that were increasingly off-limits to Amerindians. As this landscape swept across the continent, it spawned another institution of dispossession that acted as a repository for the dispossessed: the Indian reservation.

In Palestine, the institution proliferating across the landscape with similar effect is the Jewish settlement. From the beginning of Zionist-inspired Jewish immigration to Palestine in the late nineteenth century, the newcomers sought to expand their presence on the Palestinian landscape by building settlements, easily distinguished by their geometrically ordered contours. After the Jewish community in Palestine—the Yishuv—prevailed in a conflict with the Palestinians in 1948–49 and assumed sovereignty over territory covering 78 percent of Palestine, now renamed the State of Israel, the state’s new sovereigns embarked on a massive settlement-building program. Roughly seven hundred new Jewish settlements were built on land where close to five hundred Palestinian villages once existed, the former residents suffering exile and becoming refugees. In the Palestinian Territories occupied by Israel since 1967, the state has established an additional 145 Jewish settlements on land reclassified by the occupying power as Israeli state land, which in many instances belonged to Palestinian residents of villages nearby. What has transpired as land ownership has shifted from one group of people to another is a profound transformation on the landscape. Erased is the Palestinian village, and in its place is a landscape anchored and dominated by Jewish settlements.

In 1947, the footprint of land ownership for Jewish settlement in Palestine amounted to roughly 8 percent of the land surface. Today, Jewish settlements and the infrastructure supporting them in both Israel and Occupied Palestine proliferate on roughly 85 percent of what was the Palestinian landscape. In this transformation, a system of agrarian villages connected to a collective and cooperative system of land tenure has given way to a landscape of suburban-style communities that mark the transfer of land from one group of people to another. 

As they expand and proliferate, the rent-maximizing farm, the settler homestead, and the Jewish settlement drive a set of anchors into the landscape that serve as the foundation for a new system of ownership and sovereignty and a different pattern of political economy and cultural expression".

G. Fields, Enclosure. Palestinian Landscapes in a Historical Mirror, Oakland 2017.


Pod chodnikiem jest Palestyna

"Książka Enclosure przedstawia argument, zgodnie z którym ustanowienie żydowskiego krajobrazu w Palestynie stanowi część wspólnego nurtu tworzenia przestrzeni wykluczenia, nurtu obejmującego przestrzeń osadników kolonialnych i możliwego do prześledzenia począwszy od wczesnonowoczesnych grodzeń w Anglii. Zaskakujące jest to, że nie znam nikogo, kto w ten sposób porównał wywłaszczenie Palestyńczyków do grodzeń w Anglii. To, co czytelnicy odkryją na następnych stronach, dotyczy sposobu, w jaki dyskurs o ulepszeniach [improvement] i prawach własności ziemskiej migrował z wczesnonowoczesnej Anglii do angielskich kolonii zamorskich, a później do Palestyny. Dyskurs ten pozwolił wczesnym syjonistom - a nawet dzisiejszym przywódcom Izraela - wyobrazić sobie krajobraz Palestyny jako nieużytki i usprawiedliwić zajęcie tej ziemi nie tylko dlatego, że została ona 'przyobiecana' narodowi żydowskiemu przez Boga, ale także dlatego, że syjoniści wyobrażali sobie, że są najzdolniejszymi ulepszaczami i modernizatorami tego terytorium.

Kiedy syjoniści od Theodora Herzla do Davida Ben-Guriona przywoływali obrazy jałowego krajobrazu w Palestynie i opisywali, w jaki sposób żydowscy osadnicy-pionierzy mogliby wykupić ziemię od tych Palestyńczyków, którzy tak długo ją zaniedbywali, mówili tym samym językiem co Winthrop i inni angielscy koloniści jego czasów. Ci angielscy koloniści z kolei czerpali inspirację z angielskiego dyskursu common law na temat ulepszania, grodzenia i praw do własności ziemskiej, uzasadniając przejmowanie ziemi indiańskiej. Ten dyskurs jest nadal powszechny wśród syjonistów w Izraelu/Palestynie do dziś. W końcu Enclosure ujawnia, w jaki sposób tworzenie przestrzeni prywatnej, tworzenie białej przestrzeni i tworzenie przestrzeni żydowskiej w krajobrazach terytorialnych wypływa z tych samych wykluczających impulsów pochodzących z grodzeń i zawłaszczania ziemi w Anglii. Takie impulsy umożliwiły grupom ludzi na przestrzeni czasu i terytoriów głoszenie hasła: 'To jest moja ziemia, a nie twoja'.

W 2004 roku miasto Qalqilya zyskało dosyć heroiczny status w wyniku konfliktu, po tym, jak władze izraelskie otoczyły go betonowym murem, nadając miastu znany, choć będący nie do pozazdroszczenia rodowód - współczesnego getta. Po prawie dwugodzinnym wywiadzie burmistrz miasta zapytał mnie, czy mogę wrócić następnego dnia, żeby mógł mnie zawieźć do wybranych obszarów Qalqilyi i z pierwszej ręki wskazać na część skutków, jakie mur wywarł na życie miasta. Ucieszyłem się, mogąc w tym uczestniczyć. Następnego dnia burmistrz Zahran pokazał mi, gdzie pod osłoną nocy wjechały buldożery izraelskiej armii, aby rozpocząć masywną budowę muru. 'Zostaliśmy umieszczeni pod godziną policyjną i nie mogliśmy wyjść z naszych domów, ale przez następne trzy dni mogliśmy nasłuchiwać prac budowlanych' - powiedział. 'Kiedy zniesiono godzinę policyjną i wyszliśmy zobaczyć, co zbudowali, byliśmy w szoku'. Gdy wysiedliśmy z jego samochodu i zaczęliśmy iść wzdłuż muru, burmistrz stał się bardziej egzaltowany. 'Nasi rolnicy nie mogą dostać się do swojej ziemi' - utrzymywał. 'Ogrodzili nas'. W mojej wyobraźni rozbrzmiewało słowo 'ogrodzili', przywołujące historię gospodarczą Anglii z jej wczesnymi nowoczesnymi grodzeniami ziemi. Wiedziałem, że angielskie grodzenia wywłaszczyły drobnych rolników i wyeliminowały dostęp do wspólnej ziemi na angielskiej wsi.

Ulepszanie ziemi ma swoje korzenie w XVI-wiecznej Anglii. Wedle zwolenników tego dyskursu ulepszona ziemia może zostać rozpoznana za pomocą dwóch cech: jest uprawiana i jest otoczona płotami, murami lub żywopłotami zbudowanymi przez tego, kto ją uprawia. Poprzez praktyki kultywacji i grodzenia, zwolennicy ulepszania ziemi starali się zaradzić marnotrawstwu jałowej ziemi, dając ją tym, którzy chcieli ją uprawiać, ogradzać i ulepszać - z przypisanym prawem własności do niej.

W ten sposób dyskurs o ulepszaniu gruntów dostarczył tym, którzy go praktykowali, wyimaginowanej wizji tego, czym byłby ulepszony krajobraz. W miarę ewolucji tego dyskursu, jego promotorzy coraz częściej celowali w grunty używane jako dobra wspólne, widząc w nich źródło problemu pustych terenów. W Anglii ta wyobrażona geografia ulepszeń wpłynęła na właścicieli dużych posiadłości, aby pozwolić im uzyskać przywileje wobec ziemi używanej przez ich dzierżawców w formie wspólnego zasobu. Chcąc odebrać takie grunty pod uprawę i odpowiedzieć na narodowy apel w sprawie zwiększania produkcji rolnej, dwory pod koniec XVII wieku rozpoczęły program wygaszania praw dzierżawców do wspólnego użytkowania ziemi, głównie do wspólnego wypasu - praw skodyfikowanych przez wczesne common law ustawami i zwyczajami.

Ponadto właściciele posiadłości wykorzystali swoją siłę finansową, aby wykupić drobnych posiadaczy i wygasić najem dzierżawców, w ten sposób przejmując w posiadanie niebędące dobrami wspólnymi grunty w swoich majątkach. Te przejęte ziemie zostały następnie skonsolidowane w duże gospodarstwa i wydzierżawione dużym dzierżawcom, którzy zatrudniali wielu z wysiedlonych byłych rolników jako robotników najemnych. W ten sposób z wyimaginowanej wizji ulepszeń wyłoniła się 'rewolucja właścicieli ziemskich', w ramach której właściciele majątków przejmowali ziemię wykorzystywaną przez mniejszych użytkowników i przekształcali krajobrazy dóbr wspólnych w serię wielkoskalowych działek stanowiących własność indywidualną.

Nic dziwnego, że pomysły na ulepszenie gruntów, które wpłynęły na grodzenie ziemi w Anglii, migrowały do angielskich kolonii północnoamerykańskich, gdzie osadnicy, pomimo dowodów, które świadczyły coś przeciwnego, uważali, że krajobraz indiański był wolny od ulepszeń i pozbawiony właścicieli. W kontekście kolonialnym dyskurs ten pomagał kształtować wyimaginowany krajobraz, w którym Indianie nie potrafili efektywnie wykorzystywać ziemi i wobec tego ich prawo do ziemi było słusznie oddawane tym, którzy chcieli uprawiać ziemię pługami, zgodnie z zamierzeniami Boga i rozumu. Ustanowienie dominacji kolonialnej na ziemiach indiańskich było zatem przedłużeniem perspektywy ulepszeń wyłaniającej się w XVII-wiecznej Anglii.

Zanim koloniści odnieśli zwycięstwo w wojnie o niepodległość, ideologom raczkującego narodu udało się połączyć angielskie kolonialne pojęcie nieulepszonej ziemi indiańskiej z nowszą ideą teleologicznej, jeśli nie boskiej, misji zasiedlenia Ameryki Północnej i ucywilizowania całego kontynentu poprzez kolonizację i ulepszanie ziemi indiańskiej. Podobnie jak w Anglii, dyskurs o ulepszaniu ziemi zainspirował wyimaginowaną geografię wywłaszczenia Indian i angielskiego osadnictwa w rdzennym krajobrazie.

W Palestynie asumptem do grodzenia krajobrazu była idea państwa-ojczyzny narodu żydowskiego spopularyzowana przez wczesny ruch syjonistyczny, ale tym, co sprawiło, że Palestyna była szczególnie atrakcyjna dla tego projektu, było długotrwale zakorzenione żydowskie postrzeganie tego obszaru jako słabo rozwiniętego, co syjoniści wykorzystywali do stawiania się w roli modernizatorów, których przeznaczeniem jest poprawa tego, co pozostało w formie resztek. Usprawiedliwiając wybór Palestyny jako idealnego miejsca do zbudowania państwa żydowskiego, Herzl i pierwsi syjoniści odwołali się do ducha Locke'a, opisując obszar jako słabo uprawiany przez palestyńskich rolników i wzywając do ulepszeń poprzez syjonistyczną kolonizację. 'Nasze państwo pozostawało opuszczone', upierał się Aaron David Gordon, 'biedniejsze niż inne cywilizowane kraje i opustoszałe - to stanowi potwierdzenie naszego prawa do ziemi ”

W ten sposób syjoniści wymyślili palestyńską geografię jałowej ziemi czekającej na żydowską siłę roboczą, aby ją przejąć, zmodernizować i ulepszyć. To w tej wyimaginowanej geografii syjoniści znaleźli uzasadnienie przejęcia kontroli nad palestyńskim krajobrazem i przekształcenia go w celu dostosowania do ich wymyślonych wyobrażeń o tym, jaki był i jaki powinien być.

We wszystkich trzech przypadkach ulepszanie stanowiło podstawę ideologii uzasadniającej zajęcie ziemi jako drogi do ustanowienia nowoczesnego porządku w krajobrazie. W każdym przypadku grupy promujące ten kierunek były spętane istniejącymi systemami posiadania ziemi i suwerenności. Grodzenie jest tym, co umożliwiło grupom z ambicjami terytorialnymi i aspiracjami modernizacyjnymi pokonanie tych ograniczeń.

Odkąd zostali przesiąknięci wizjami ulepszonego krajobrazu, promotorzy grodzenia używają trzech podstawowych instrumentów - map, prawa i architektury krajobrazu - jako technologii siły służących do grodzenia i przejmowania pożądanej ziemi.

W Anglii używanie map do grodzenia ziemi rozpoczęło się jako część 'rewolucji kartograficznej' pod koniec XVI wieku, naznaczonej nadejściem bardziej graficznego sposobu przedstawiania gruntów w posiadłościach. Na czele tej rewolucji stanęły dwie kluczowe grupy aktorów: właściciel posiadłości zainspirowany ideą ulepszenia, który chciał ujrzeć, w jaki sposób można ogrodzić i ulepszyć ziemię w swoim majątku; oraz geodeta/twórca map, który dostarczył posiadłościom graficzny obraz tego, jak można osiągnąć ten cel. Z tego sojuszu wyłoniło się mapowanie nieruchomości, które ujawniło właścicielom majątków, w jaki sposób ich różne grunty, obciążone prawami do tego, co wspólne i złożonością zróżnicowanych umów najmu, można przekształcić w ulepszony, ekonomicznie racjonalny i zorganizowany we własność krajobraz. W efekcie, kartografia dostarczyła nowego sposobu widzenia ziemi na dworach - tego, by 'znać swoją własność' - który umożliwiał właścicielom posiadłości wyobrażenie sobie, jak ogrodzić i przejąć w posiadanie pewne ziemie, aby je ulepszać i czerpać z nich zyski.

W Ameryce Północnej kartografia również pomagała tworzyć wyimaginowane wizje krajobrazu. Podobnie jak mapy posiadłości sugerowały angielskim właścicielom gruntów, jak skonsolidować prawa własności i dzierżawy oraz jak przejąć kontrolę nad gruntami wspólnymi, wczesne angielskie mapy Ameryki Północnej, takie jak mapa Nowej Anglii z 1616 r. autorstwa Johna Smitha, antycypowały koncepcje terytorialne vacuum domicilium [domu opuszczonego] i wyobrażonej zanglicyzowanej geografii w ujmowaniu krajobrazów Nowego Świata. Późniejsi twórcy map, tacy jak Thomas Holme (w 1687 r.), John Mitchell (w 1755 r.) i John Melish (w 1816 r.) rozbudowali tę ideę pustki, przedstawiając 'ulepszone' terytorialne krajobrazy w Ameryce Północnej, w których Indianie byli w większości nieobecni i porządkując siatkę własności w nieograniczonym kierunku zachodnim. W ten sposób anglo-amerykańskie mapy Ameryki kolonialnej dostarczyły wizualnego świadectwa na to, do jakiego stopnia rdzenna ziemia została wymyślona od nowa jako europejsko-amerykański krajobraz wyznaczony granicami własności i liniami suwerenności kolonialnej.

Podobnie jak właściciele ziemscy w Anglii i koloniści w Ameryce Północnej, syjoniści korzystali z reprezentacji kartograficznych, aby promować narodowe wyobrażenie o Palestynie jako ziemi żydowskiej. W latach dwudziestych i trzydziestych ruch syjonistyczny, za pośrednictwem Żydowskiego Funduszu Narodowego (JNF), dążył do spopularyzowania idei Palestyny ​​jako hebrajskiej przestrzeni terytorialnej i w tym celu zamówił serię map przedstawiających Palestynę jako obszar osadnictwa żydowskiego - map wolnych od obecności Arabów. W 1934 roku JNF umieścił jedną z tych map na swoim słynnym 'Niebieskim pudełku', używanym do zbierania pieniędzy na zakup ziemi i promowanie żydowskiego osadnictwa w Palestynie. Przekazując określone przesłanie swoim wyborcom i całemu światu, mapa na 'Niebieskim pudełku' zawierała dwa kluczowe argumenty na temat tego, jak syjoniści wyobrażali sobie palestyński krajobraz. Po pierwsze, mapa - poprzez pominięcie - ukrywała palestyńskie miejsca geograficzne, czyniąc Palestyńczyków nieobecnymi na ziemi, na której mieszkali. Po drugie, poprzez swój tytuł - Eretz Yisrael - mapa przekazywała, zarówno Żydom, jak i nie-Żydom, nie poddające się wątpliwościom przesłanie o ziemi Palestyny ​​jako przestrzeni hebrajskiej i dziedzictwie ludu żydowskiego.

Po powstaniu państwa Izrael w 1948 r. kontynuowano mapowanie hebrajskiego krajobrazu w formie terytorium nowego państwa, skupiając się bardziej zdecydowanie na toponimii, ponieważ arabskie nazwy miejscowości zostały zastąpione nazwami hebrajskimi. Kluczowy moment w tym procesie miał miejsce w 1949 r., kiedy pierwszy premier Izraela, David Ben-Gurion, ustanowił oficjalną 'Komisję ds. nazw miejsc', której zadaniem było stworzenie hebrajskiej toponimii dla cech geograficznych i miejsc w tym kraju. Zwieńczeniem prac komisji była hebrajska mapa terytorium, obecnie oficjalnie znanego jako państwo Izrael. Mapa ta skutkowała kartograficzną 'hebraizacją' krajobrazu, który był dawniej reprezentowany przez system nazw miejsc, jaki odzwierciedlał dominującą niegdyś arabskojęzyczną kulturę Palestyńczyków, którzy zostali teraz wywłaszczeni. Nowe państwo wykorzystywało i nadal wykorzystuje ową mapę z hebrajskimi nazwami miejsc, aby wzmocnić ideę dominacji Żydów na tej ziemi.

Drugi instrument, wojna prowadzona środkami prawnymi, odegrał decydującą rolę w przepisaniu tych wizji kartograficznych na zbiór praw porządkujących prawa własności ziemi, jej użytkowania i dostępu do krajobrazu. W Anglii grodzenie było w pierwszej kolejności procesem prawnym polegającym na przekształcaniu gruntów obciążonych wspólnym użytkiem w osobne działki. Podczas gdy dawne instytucje prawne takie jak common law, sądy dworskie, a nawet sądy koronne chroniły prawa angielskich dzierżawców do gruntów wspólnych, to od połowy XVII wieku publiczne poparcie dla grodzenia, promowane przez autorów piszących o ulepszeniach, ośmieliło właścicieli posiadłości do zainicjowania kompleksowego przedsięwzięcia prawnego w celu zakwestionowanie takich praw. Ta prawnicza rewolucja przeciwko prawom do dóbr wspólnych stanowiła z kolei preludium do przekształcenia angielskiego krajobrazu, kiedy grodzenia następowały za pośrednictwem bardzo konkretnej instytucji - aktów Parlamentu. Liczące w tysiącach ustawy o klauzulach parlamentarnych zapewniły właścicielom nieruchomości ostateczny zestaw narzędzi prawnych do wygaszenia praktycznie wszystkich pozostających w działaniu wspólnotowych praw do ziemi do końca XVIII wieku, umożliwiając tym obszarom krajobrazu, które niegdyś zarezerwowane były do ​​użytku wspólnego, przejście pod kontrolę majątków prywatnych.

W Stanach Zjednoczonych wojnę prawną jako instrument wywłaszczenia najlepiej ilustrują dwa przełomowe prawa z początku XIX wieku. Pierwszym z nich była decyzja Sądu Najwyższego Johnson przeciwko M’Intosh (1823), jedna z kluczowych spraw w amerykańskiej historii prawa, która uchyliła indiańskie prawa do ziemi. W swojej decyzji Sąd Najwyższy przekształcił rdzennych Amerykanów w 'opcjonalnych dzierżawców', potwierdzając, że na terytorium Stanów Zjednoczonych Indianie nie posiadali praw do ziemi, którą wcześniej zajmowali i wykorzystywali. Drugim była ustawa o usunięciu Indian (1830), podpisana przez prezydenta Andrew Jacksona. Prawo to upoważniło rząd USA do oczyszczenia z indiańskich 'dzierżawców' ziemi na Wschodzie i pozostawienia jej do zasiedlenia przez białych amerykańskich kolonistów.

W Palestynie państwo Izrael, które zwyciężyło w konflikcie ze społecznością palestyńską, powołało się na szereg środków prawnych umożliwiających nowemu państwu przejęcie kontroli nad ziemią palestyńską i scedowanie jej na nowe osiedla żydowskie. Decydującym mechanizmem prawnym w tym procesie było utworzenie państwowej ziemi z terenów, które wcześniej posiadali i wykorzystywali Palestyńczycy. To prawne posunięcie umożliwiło rządowi Izraela przekazanie prawie całej powierzchni nowego państwa na własność państwową. Na tej podstawie prawnej zbudowano setki nowych osiedli żydowskich w dzisiejszym Izraelu, realizując w ten sposób wyimaginowaną wizję rozwijającą się wśród Żydów przez dziesięciolecia, wedle której Palestyna ​​była terytorium żydowskim. Co więcej, ten prawny instrument tworzenia ziemi państwowej z własności palestyńskiej jest nadal używany w okupowanej Palestynie jako środek przenoszenia ziemi od Palestyńczyków do państwa żydowskiego, a ostatecznie do żydowskich właścicieli.

Instrument ostatni, architektura krajobrazu, jest wypadkową wizji kartograficznych i prawniczych dokumentów dotyczących ziemi, ale jest też technologią zmiany materialnego i symbolicznego charakteru samego krajobrazu. W Anglii to, co rozprzestrzeniło się w krajobrazie wraz z grodzeniami, to wielkoskalowa 'farma maksymalizująca zysk', która zapoczątkowała transformację wsi w bardziej geometrycznie uregulowany wzór przestrzeni prywatnych. Ta instytucjonalna zmiana architektoniczna naznaczyła z kolei wiejski krajobraz niezliczonymi kilometrami kamiennych murków, płotów i żywopłotów, zbudowanych przez tych, którzy grodzą ziemię, nie tylko po to, aby wytyczyć granice swoich nowo powiększonych gospodarstw, ale także po to, by ograniczyć prawo do przemieszczania się i dostęp do tego, co stanowiło rolniczy system otwartych pól, umożliwiający swobodny przepływ i użytkowanie niektórych gruntów jako wspólnego zasobu. Z tych instytucjonalnych i architektonicznych zmian na angielskiej wsi wyłonił się krajobraz nie do poznania w porównaniu z tym, czym był on przed hurtowym grodzeniem ziemi.

W Stanach Zjednoczonych instytucją wywłaszczenia, napędzającą zmiany w krajobrazie, okazało się samodzielne gospodarstwo osadników, które wraz z ulepszaniem znalazło się na równi wznoszącej, zastąpiło wcześniejszy kolonialny wzorzec wiosek osadniczych podobnych do wiosek z otwartymi polami w Anglii. Stworzona z ogołoconego obszaru dzikiej przyrody i oddzielona płotem, zagroda osadnicza zakotwiczyła kolonialną ideę ulepszonego i cywilizowanego krajobrazu. Przeszczepiając tę ​​wyimaginowaną wizję ulepszania na ziemię, anglo-amerykańscy osadnicy wpisali w krajobraz radykalnie liniowy porządek, reprezentowany przez posiadane przez siebie działki i 'pozornie niekończące się kilometry ogrodzeń'. W ten sposób stworzyli krajobraz wykluczenia, naznaczony stale rozszerzającą się siatką terytorialnych przestrzeni, które były coraz bardziej niedostępne dla Indian. Gdy ten krajobraz przetoczył się przez kontynent, zrodził kolejną instytucję wywłaszczenia, która działała jako repozytorium wywłaszczonych: rezerwat indiański.

W Palestynie instytucją rozprzestrzeniającą się w całym krajobrazie z podobnym skutkiem jest osadnictwo żydowskie. Od początku inspirowanej przez syjonistów żydowskiej imigracji do Palestyny ​​pod koniec XIX wieku nowoprzybyli starali się rozszerzyć swoją obecność w palestyńskim krajobrazie, budując osady, które łatwo można było odróżnić dzięki geometrycznie uporządkowanym konturom. Po tym, jak społeczność żydowska w Palestynie - Jiszuw - zwyciężyła w konflikcie z Palestyńczykami w latach 1948–49 i objęła zwierzchnictwo nad terytorium obejmującym 78% Palestyny, obecnie przemianowanej na państwo Izrael, nowi przywódcy tego państwa rozpoczęli program masowego osadnictwa. Około siedemset nowych osiedli żydowskich zostało zbudowanych na ziemi, na której niegdyś istniało blisko pięćset palestyńskich wiosek, zaś dawni mieszkańcy zostali wygnani i zostali uchodźcami. Na terytoriach palestyńskich okupowanych przez Izrael od 1967 roku państwo założyło dodatkowe 145 osiedli żydowskich na terenach przeklasyfikowanych przez okupantów na państwowe ziemie izraelskie, które w wielu przypadkach należały do ​​palestyńskich mieszkańców pobliskich wiosek. To, co miało miejsce, gdy własność ziemi przeniosła się z jednej grupy ludzi na drugą, stanowiło głęboką przemianę krajobrazu. Wymazana została palestyńska wioska, a na jej miejscu rozpostarł się krajobraz naznaczony i zdominowany przez żydowskie osiedla.

W 1947 r. ziemia przeznaczona dla osadnictwa żydowskiego w Palestynie obejmowała około 8 procent powierzchni. Dzisiaj żydowskie osiedla i wspierająca je infrastruktura zarówno w Izraelu, jak i w okupowanej Palestynie, rozciągają się na mniej więcej 85 procentach tego, co stanowiło kiedyś palestyński krajobraz. W toku tej transformacji system wsi rolniczych połączonych ze wspólnotowym i spółdzielczym porządkiem własności ziemi ustąpił miejsca krajobrazowi społeczności w stylu podmiejskim, który symbolizuje przenoszenie ziemi z jednej grupy ludzi do drugiej.

W miarę jak się rozwijają i mnożą - farma maksymalizująca zysk, zagroda osadnicza i osiedle żydowskie - zakorzeniają się w krajobrazie, który służy jako podstawa nowego systemu własności i suwerenności oraz innego wzorca ekonomii politycznej i ekspresji kulturowej".

G. Fields, Enclosure. Palestinian Landscapes in a Historical Mirror, Oakland 2017.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz