piątek, 16 grudnia 2022

Samowolne życia, piękne eksperymenty: notka o metodzie

"NOTKA O METODZIE

Na przełomie XIX i XX wieku młode czarne kobiety przystąpiły do otwartego buntu. Walczyły o wytworzenie autonomicznych i pięknych żyć, o ucieczkę przed czekającymi ich nowymi formami niewoli i o to, by żyć tak jakby były wolne. Ta książka odtwarza radykalną wyobraźnię i samowolne praktyki tych młodych kobiet, opisując świat ich oczami. To narracja pisana znikąd, znikąd getta i znikąd utopii.

Każdy historyk wielości, wywłaszczonych, podporządkowanych i zniewolonych jest zmuszony zmagać się z potęgą i autorytetem archiwum oraz z ograniczeniami, jakie nakłada ono na to, co można wiedzieć, czyja perspektywa ma znaczenie i kto jest obdarzony powagą i autorytetem aktora historycznego. Pisząc tę relację o samowolnych, korzystałam z szerokiej gamy materiałów archiwalnych, aby przedstawić codzienne doświadczenia i niespokojny charakter życia w mieście. Wytwarzam na nowo głosy i używam słów tych młodych kobiet, kiedy tylko jest to możliwe, i wnikam w intymny wymiar ich życia. Celem jest oddania zmysłowego doświadczenia miasta i uchwycenie bogatego krajobrazu życia społecznego Czarnych. W tym celu stosuję sposób bliskiej narracji, styl, który umieszcza głosy narratorki i bohaterki w nierozerwalnej relacji, do tego stopnia, że wizja, język i rytm samowolności kształtują i aranżują tekst. Wyrażenia i linie zapisane kursywą to wypowiedzi z refrenu. Ta historia opowiadana jest z wnętrza kręgu.

Wszystkie postacie i wydarzenia opisane w tej książce są prawdziwe; żadne nie zostało zmyślone. To, co wiem o życiach tych młodych kobiet, zostało zaczerpnięte z dzienników poborców czynszu; ankiet i monografii socjologów; stenogramów procesowych; zdjęć slumsów; raportów śledczych, pracowników socjalnych i kuratorów sądowych; wywiadów z psychiatrami i psychologami; i akt więziennych. We wszystkich tych źródłach życia te przedstawiane są jako problem.  (Niektóre nazwiska zostały zmienione, aby chronić poufność, zgodnie z wymogami archiwów państwowych). Stworzyłam kontr-narrację uwolnioną od osądu i klasyfikacji, które poddawały młode czarne kobiety inwigilacji, aresztowaniom, karom i uwięzieniu, i przedstawiającą relację, która zajmuje się pięknymi eksperymentami - aby życie stało się sztuką - podejmowanymi przez osoby często określane jako rozwiązłe, lekkomyślne, dzikie i krnąbrne. Wysiłek polega na odzyskaniu insurekcyjnego podłoża tych żyć; jak ekshumować otwarty bunt z akt sprawy, uwolnić samowolność, odmowę,  pomoc wzajemną i wolną miłość od ich identyfikacji jako dewiacji, przestępczości i patologii; afirmować wolne macierzyństwo (wybór reprodukcyjny), intymność poza instytucją małżeństwa oraz queerowe i zakazane namiętności; oraz oświetlić radykalną wyobraźnię i codzienną anarchię zwykłych kolorowych dziewcząt, która nie tylko została przeoczona, ale jest prawie że niewyobrażalna.

Wayward Lives opracowuje, poszerza, transponuje i otwiera dokumenty archiwalne, aby mogły dać pełniejszy obraz przewrotu społecznego, który przekształcił życie społeczne Czarnych w XX wieku. Celem jest zrozumienie i doświadczenie świata tak, jak czyniły to te młode kobiety, aby uczyć się na podstawie tego, co wiedzą. Wolę myśleć o tej książce jako o ulotnym tekście samowolnych, naznaczonym błędami, które ona opisuje. W tym duchu mierzyłam się z granicami akt sprawy i dokumentów, spekulowałam na temat tego, co mogło być, wyobrażałam sobie rzeczy szeptane w ciemnych sypialniach i eksponowałam chwile zatrzymania, ucieczki i możliwości, chwile, w których wizja i sny samowolnych wydawały się osiągalne.

Niewielu, tak wtedy, jak i teraz, rozpoznało młode czarne kobiety jako seksualne modernistki, wolne kochanki, radykałki i anarchistki, lub zdawało sobie sprawę z tego, że flaperka była bladą imitacją dziewczyny z getta. Nie przypisano im niczego: pozostają kobietami zbędnymi, bez znaczenia, dziewczętami uznanymi za nienadające się do opowiadania historii i przeznaczonymi do roli postaci drugorzędnych. Ta książka opiera się na innym zestawie wartości i uznaje rewolucyjne ideały, które ożywiały zwykłe życie. Bada utopijne tęsknoty i obietnicę przyszłego świata, który polegał na samowolności i odmowie bycia rządzonym.

Zebrany tutaj album to archiwum tego, co przesadne, książka marzeń o egzystowaniu inaczej. Przyglądając się tym życiom, wyłania się z nich bardzo nieoczekiwana historia XX wieku, która oferuje intymną kronikę czarnego radykalizmu, estetyczną i burzliwą historię kolorowych dziewcząt i ich eksperymentów z wolnością – rewolucję przed Gatsbym. W większości historia i potencjał ich "świata życia" nie zostały poddane refleksji, ponieważ nikt nie mógł wyobrazić sobie młodych czarnych kobiet jako społecznych wizjonerek i innowatorek w świecie, w którym te akty miały miejsce. Dziesięciolecia między 1890 a 1935 rokiem były decydujące dla określenia kursu czarnych przyszłości. W mieście toczyła się rewolucja w tonacji mniejszościowej, a jej wehikułem były młode czarne kobiety. Ten wstrząs lub przemiana życia intymnego Czarnych były konsekwencją wykluczenia ekonomicznego, deprywacji materialnej, izolacji rasowej i wywłaszczenia społecznego; jednak i on był napędzany wizją przyszłego świata i tego, co może się wydarzyć.

Dzika idea, która ożywia tę książkę głosi, że młode czarne kobiety były radykalnymi myślicielkami, które niestrudzenie wyobrażały sobie inne sposoby życia i nigdy nie zapominały o tym, jak świat mógłby wyglądać inaczej".

S. Hartman, Wayward Lives, Beautiful Experiments. Intimate Histories of Social Upheaval, New York and London 2019.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz