Maroons' squatting / Marooński squatting

Maroons' squatting

"Informal occupation or 'squatting' is an escalating phenomenon in the postcolonial world. As Robert Home and Hilary Lim observed in 2004, 'The millions of people in the world who lack access to land where they can find secure shelter present a great global challenge to law, governance and civil society. About half of the world’s population (three billion people) now live in urban areas, and nearly a billion are estimated to be living in informal, illegal settlements, mostly in the urban and peri-urban areas of less developed countries'. At the turn of the millennium, Hernando de Soto argued that such poverty can only be reduced by replacing customary land tenure with legal property rights.

Against the global and Caribbean regional backgrounds, I focus on informal occupation as a creative mode of land and development in western Jamaica, at the Caribbean core, where I have undertaken fieldwork in three parishes (Trelawny, St. Elizabeth, and St. James) from 1968 to 2007. This part of Jamaica was the heart of plantation slavery in the island and is characterized by postcolonial land monopolization through persisting plantations, bauxite mining, and tourism. This area also has a history of pronounced peasantization. Here, runaway slaves 'captured' Crown Landand established an enduring maroon polity and former 'protopeasant' slaves founded persisting free villages, through squatting and land purchase. Here also, some of the descendants of plantation slaves are creating vibrant squatter settlements in overlapping contexts of peasantization and urbanization.

My research in western Jamaica included fieldwork in Accompong Town in St. Elizabeth, in the southern area of the precipitous Cockpit Country that straddles the interior of the adjoining parishes of Trelawny, St. Elizabeth, and St. James. Accompong is the only surviving village of the historic Jamaican Leeward Maroon polity and is the oldest persisting corporate maroon society in African-America. Its history is rooted in seventeenth- and eighteenth century marronage, when enslaved Africans and Creoles escaped from the lowland plantations into the Cockpits and squatted on Crown Land.

(...) Today Accompong Town’s common treaty land, which evolved from captured land, sustains a voting population of around 3,300 adults (...). The maroon-peasant economy is based on the cultivation of food-forests in house yards and provision grounds, cash cropping, rearing livestock, and utilizing the forest for medicines and timber. Production is for household use and sale to peasant markets on the plains, and bananas, sugarcane, and yams are sometimes sold for export.

(...) This land has also been transformed into a sacred landscape (with symbolic groves and graves reinforced by Myal ritual), which is the anchor of maroon culture, society, and identity; a symbol of Jamaican nationhood; and the springboard of a developing heritage-tourism industry. The land captured by their ancestors has therefore sustained the Accompong Maroons into the twenty-first century. This sustainable development has included standing fast in the face of recent external attempts to 'develop' the commons through individualization of the treaty land in the contexts of the international tourist and bauxite-mining industries. Such attempts, which would enable land subdivision, titling, sale, and taxation, are part of a global trend to expand land markets into the new millennium".

J. Besson, Squatting as Strategy for Land Settlement and Sustainable Development, In J. Besson, J. Momsen, Carribean Land and Development Revisited, New York and Basingstoke 2007.

Marooński squatting

"Nieformalna okupacja lub 'squatting' to eskalujące zjawisko w postkolonialnym świecie. Jak zaobserwowali w 2004 roku Robert Home i Hilary Lim: 'Miliony ludzi na świecie, którzy nie mają dostępu do ziemi, na której mogą znaleźć bezpieczne schronienie, stanowią wielkie globalne wyzwanie dla prawa, rządów i społeczeństwa obywatelskiego. Około połowa światowej populacji (trzy miliardy ludzi) żyje obecnie na obszarach miejskich, a szacuje się, że prawie miliard mieszka w nieformalnych, nielegalnych osiedlach, głównie na obszarach miejskich i podmiejskich w krajach słabiej rozwiniętych'. Na przełomie tysiącleci Hernando de Soto przekonywał, że tego rodzaju ubóstwo można ograniczyć jedynie poprzez zastąpienie zwyczajowego posiadania ziemi legalnymi prawami własności.

W kontrze do tego rodzaju globalnych i regionalnych trendów na Karaibach, skupiam się na nieformalnej okupacji jako kreatywnym sposobie zagospodarowania terenu i rozwoju na zachodniej Jamajce, w rdzeniu Karaibów, gdzie prowadziłam badania terenowe w trzech parafiach (Trelawny, St. Elizabeth i St. James) między 1968 a 2007 rokiem. Ta część Jamajki była sercem niewolnictwa plantacyjnego na wyspie i charakteryzuje się postkolonialną monopolizacją gruntów poprzez utrzymujące się przy życiu plantacje, wydobycie boksytów i turystykę. Obszar ten zawiera również znaczącą historię chłopstwa. To tutaj zbiegli niewolnicy 'przechwycili' Ziemię Korony i stworzyli fundamenty pod trwałe warunki zbiegostwa [maroonażu], zaś byli niewolnicy będący proto-chłopami założyli utrzymujące się długo wolne wioski poprzez squatting i wykup ziemi. Również tutaj niektórzy potomkowie niewolników z plantacji tworzą tętniące życiem osiedla squatterskie w nakładających się kontekstach chłopskich i urbanistycznych.

Moje badania na zachodniej Jamajce obejmowały pracę w terenie w mieście Accompong w St. Elizabeth, w południowej części urwistego Cockpit Country, które obejmuje wnętrze sąsiadujących parafii Trelawny, St. Elizabeth i St. James. Acccomong jest jedyną zachowaną wioską historycznego jamajskiego ustroju Leeward Maroon i stanowi najstarsze istniejące społeczeństwo zbiegowskie w Afro-Ameryce. Jego historia sięga siedemnastowiecznego i osiemnastowiecznego maroonażu, kiedy to zniewoleni Afrykanie i Kreole uciekli z nizinnych plantacji do Cockpits i zasiedlili Ziemię Korony.

(...) Dziś wspólna ziemia traktatowa miasta Accompong, która wyewoluowała z przechwyconych gruntow, utrzymuje populację około 3300 dorosłych uprawnionych wyborców (...). Gospodarka maroońsko-chłopska opiera się na uprawie lasów aprowizacyjnych na przydomowych działkach i gruntach zaopatrzeniowych, uprawie nastawionej na zysk, hodowli bydła oraz wykorzystywaniu lasu na lekarstwa i drewno. Produkcja jest przeznaczona do użytku domowego i sprzedawana na targach chłopskich na równinach, a banany, trzcina cukrowa i bataty są czasami sprzedawane na eksport.

(...) Ziemia została również przekształcona w święty krajobraz (z symbolicznymi gajami i grobami wzmocnionymi rytuałem Myal), który stanowi ostoję maroońskiej kultury, społeczeństwa i tożsamości; symbol narodowości jamajskiej; oraz trampolinę dla rozwijającej się branży turystyki odkrywającej dziedzictwo. Ziemia zdobyta przez ich przodków utrzymywała więc maroonów z Acccompong do XXI wieku. Ten zrównoważony rozwój obejmował szybkie poderwanie się do oporu w obliczu niedawnych zewnętrznych prób 'rozwoju' dóbr wspólnych poprzez prywatyzację obszaru objętego traktatem w kontekście planów międzynarodowego przemysłu turystycznego i wydobycia boksytów. Takie próby, które umożliwiłyby podział gruntów, nadawanie prawnych tytułów własności, sprzedaż i opodatkowanie, wpisują się w globalny trend rozszerzania rynków ziemi w nowym tysiącleciu”.

J. Besson, Squatting as Strategy for Land Settlement and Sustainable Development, In J. Besson, J. Momsen, Carribean Land and Development Revisited, New York and Basingstoke 2007.