Człowiek pożarty przez krewetkę / A man eaten by the shrimp

Człowiek pożarty przez krewetkę

">>Coastal communities everywhere are forced to abandon their lands, as they cannot compete with corporate fleets, or for instance, they must make space for the cultivation of shrimp. Indeed, paraphrasing Thomas Moore’s famous comment on the English enclosures, we can say that 'shrimp' today are 'eating human beings'<< Silvia Federici.

We wish, first of all, to stress the polyvalence of the vital functions that the oceans represent. For oceans represent not only food but medicines, raw materials, climate, environment, biodiversity, and culture. We also wish to draw attention to the main changes in the problematic relation that has marked the history of human beings with the sea: their gradual approach to it until the recent “conquest” of the marine depths and the irrational exploitation of the riches of the abysses, leading to the depletion of this great reservoir of nature, which is now impoverished and altered. We aim to raise consciousness about the questions involved in the relation of human beings with this opulent source of nutrition and life, established first through the activity of fishing, from the casting of the fishing line for sport to commercial trawling.

(...) A remarkable awareness has grown about the questions of agriculture and land, and alternatives have been developed—thanks mainly to the initiatives taken by social subjects from the South of the world who have come to the North to denounce the consequences of productivism and technologism for real agricultural productivity and their lives. Yet similar issues relating to the sea and fishing have remained more hidden, more enclosed inside a discussion between the fish workers and those who oversee this sector.

(...) Fishermen want to protect their economies, they want to be able to improve them and not be compelled to alter them or be expelled by economic choices that do not recognize their rights to continue to live. But the right to have access to the land and the sea is devoid of meaning if what remains is only a parched land or a sea without fish. The common good, then, requires that initiatives be taken to reconstitute it. This, in my view, is one of the most significant questions emerging in the path of the fishermen’s movement. If the farmers, in rebellion against the industrial-biotechnological model of agriculture, give time to the soil to regenerate itself so that it can host an organic agriculture, similarly fishermen often take initiatives to reconstitute the ecosystem of a given region to allow for the repopulation of that site by the species that characterized it, and which make it possible to reanimate the devastated small economies of the region. This is the case with the people in the Philippines who have gone to study the techniques of reforestation and have replanted the mangroves, which cradle many species of fish, wherever they had been cut down to make room for aquaculture tubs that were later moved to a different place. These decisions signify above all the determination not to accept as inevitable and irreversible the new, higher level of development that is imposed, in this case industrial aquaculture, with its devastation of species and human beings, and to restore instead the type of development previously adopted. This is a creative, friendly development, in contrast to the destructive one that is now prevailing, given that the promised creation through destruction of the latter has been demonstrated not to be credible. Their activities echo the words of the late Thomas Kocherry, who states in a speech he delivered upon receipt of the Sophie Prize in Oslo in 1999: 'From Canada to Senegal, Brazil, Pakistan, South Africa, the fishermen of the North and South, all victims of globalization, are trying a new development paradigm … where the capacities and technologies of the natives are valorized, where small is accepted as beautiful and sustainable, and simplicity becomes a way of life, paying due respect to indigenous cultures'."

(...) The choice of industrial aquaculture over the traditional one leads to perverse results. Like the green revolution before it, industrial aquaculture was presented as a contribution to the solution of the problem of hunger in the world, having presumably the further merit of compensating for the lack of proteins in the diet of the poor and reducing the pressure on the sea at a time when resources were becoming scarce. But the litmus test for the gap between promises and reality is the fish feed. To catch the quantity of fish necessary to produce the feed for farmed shrimp it is necessary to increase the pressure on the sea, not reduce it. This industry, in fact, requires from four to six tons of feed per hectare. In 2000, the industrial fish produced in Asia was estimated to be about 5.7 million tons. The quantity of fish feed necessary to produce this amount is about 1.1 million tons of fish, which is derived from the equivalent of 5.5 million tons of wet fish—that is, nearly twice as much the total amount of what is fished in India. The catches are obtained with motorboats with seine nets, which notoriously lead to the exhaustion of marine resources. Moreover, only 17 percent of the fish feed is converted into biomass contributing to the growth of the shrimp. The rest, highly polluted by pesticides and antibiotics, is thrown back into the sea or flushed into the mangroves or the neighboring cultivated terrains. The blue revolution, then, like the green revolution, by consuming more than it produces, represents a false promise of abundance.

The uniformity of the productive/destructive model characterizing the blue revolution obviously does not take into account the different traditions, the local knowledges, and the mutual relations tying human beings to the natural elements. Unlike the fish factories that are imposed on coastal populations, the traditional farming systems were sustainable socially and environmentally, and for centuries they were a guarantee of food security for fishermen and farmers. As Shiva points out, these systems, in existence for five hundred years, are local systems that have a very light ecological impact and are as profitable as the industrial ones. These systems made India the main producer of shrimp and guaranteed the food security of the farmers and fishermen of the coastal zones. The bheri system of aquaculture developed in the muddy areas of the tidal and malarial swamps of the Upper and Lower Sunderbans in West Bengal. Bheri is the name of the ponds that characterize it, which have a dimension variable from 2 to 267 hectares. There are two types of bheri. There is a seasonal one, which is in use from November to December and then left to dry in the sun until the following season. And there is a perennial one, which is found only in areas that have a high degree of salinity, where rice does not grow, and it can be destined therefore for farming fish and shrimp throughout the year. In Orissa we have, instead, the system of gheri. This is what ponds for aquaculture are called when located near estuaries, beaches, and lakes. They are enclosed by bamboo sticks tied with ropes, and nets are used to keep in the fish and shrimp. The tide pushes fish, shrimp, and other aquatic organisms into the nets, which they can no longer escape, and they feed on the food brought by the tide. When they are grown enough they are harvested. This traditional shrimp aquaculture method has been practiced for centuries in the low waters of Kerala. In the same fields, fish farming alternates with the cultivation of corn in the months of the monsoons, from July to October. After the corn is harvested, people grow rice that in turn is harvested before the tides flood the fields. For the cultivation of rice, the bottom of the field is raised to increase its exposure to the sun and to allow the superfluous water to drain toward the bottom. The internal waters increase the fertility of the soil with the nutrients and minerals they contain and transport. After the rice harvest, for the rest of the year, on the same terrain, shrimp and other fish are farmed. Salted water is allowed to enter the fields, but when the tide begins to retire, a tightly intertwined bamboo barrier is inserted in the opening to keep the young shrimp in. This simple maneuver is repeated at every tide throughout the whole period until the harvest, which is carried out by using sluice gates or launching nets or by hand. Another system is the thappal, which literally means “search.” During the high tide the fishermen use their hands to catch shrimp, oysters, or other fish, which are then put in a container of salted water. The catching is facilitated at times by the immersion of a mat made of dry grass and balsamic plants intertwined with rice grains. The grains attract the shrimps that remain trapped in the mat. It is an ancient and well-articulated knowledge that the logic of profit has forced people to abandon and now is in danger of being lost. As Shiva again underlines, an exclusive focus on profit destroys the social conditions nourishing the intellectual diversity that is the basis of a people’s creativity. By not taking into account the complexity that is characteristic of nature, we endanger the very survival of human beings, who displace the environment and then are in turn displaced. But those who try to change the status quo that has been created in the name of money for the sake of a model capable of guaranteeing life risk their own lives. While the industrial vessels empty the sea, and while aquaculture destroys the humid areas, leaving to the indigenous people the landscapes we have described, fishermen and environmentalists who oppose this situation are threatened and often killed. In eleven countries, murders have been denounced in connection with the shrimp industry. The destruction of the ecosystems also carries away the men tied to them".

M. Dalla Costa, M. Chilese, Our Mother Ocean: Enclosure, Commons, and the Global's Fishermen's Movement, New York 2015.

A man eaten by the shrimp

„>>Społeczności przybrzeżne na całym świecie zmuszone są do porzucania swoich ziem, ponieważ nie mogą konkurować z flotami korporacyjnymi lub muszą udostępnić miejsce na przykład pod hodowlę krewetek. Parafrazując słynny komentarz Tomasza Morusa na temat angielskich grodzeń, możemy powiedzieć, że dziś to 'krewetki zjadają ludzi'<< Silvia Federici.

Chciałybyśmy, przede wszystkim, podkreślić wielowartościowość funkcji życiowych, jakie niosą ze sobą oceany. Oceany to bowiem nie tylko żywność, ale także leki, surowce, klimat, środowisko, różnorodność biologiczna i kultura. Pragniemy także zwrócić uwagę na najistotniejsze zmiany w problematycznej relacji człowieka z morzem: stopniowe zbliżanie się człowieka do morza aż do niedawnego 'podboju' głębin morskich i irracjonalnej eksploatacji bogactw otchłani, która prowadzi do wyczerpywania się tego wielkiego rezerwuaru przyrody, obecnie zubożonego i przekształconego. Chcemy podnieść świadomość zagadnień związanych ze stosunkiem człowieka do tego bogatego źródła pożywienia i życia, zawiązanego wpierw poprzez działalność rybacką, począwszy od zarzucania żyłki wędkarskiej dla sportu po trałowanie komercyjne.

(...) Niezwykle wzrosła świadomość zagadnień związanych z rolnictwem i ziemią, jak również opracowano alternatywy w tym zakresie – głównie dzięki inicjatywom podmiotów społecznych z globalnego Południa, którzy przybyli na Północ, aby potępić konsekwencje produktywizmu i technologizmu dla uzyskiwania prawdziwej produktywności rolnictwa i dla ich życia. Jednak zbliżone kwestie związane z morzem i rybołówstwem pozostają bardziej ukryte, bardziej sprowadzone do wąskiej dyskusji, prowadzonej między pracownikami sektora rybołówstwa a osobami nadzorującymi ten sektor.

(...) Rybacy chcą chronić swoją gospodarkę, chcą móc ją udoskonalać, a nie być zmuszani do jej zmieniania lub wydalani w wyniku decyzji gospodarczych, które nie uznają ich prawa do dalszego życia. Ale prawo dostępu do ziemi i morza jest pozbawione znaczenia, jeśli pozostaje nam jedynie wyjałowiona ziemia lub morze bez ryb. Dobro wspólne wymaga zatem podjęcia inicjatyw zmierzających do jego odtworzenia. Jest to moim zdaniem jedno z najważniejszych pytań pojawiających się na ścieżce ruchu rybackiego. Jeśli rolnicy, buntując się przeciwko przemysłowo-biotechnologicznemu modelowi rolnictwa, dają glebie czas na samoregenerację, tak aby mogła podtrzymywać rolnictwo organiczne, podobnie rybacy często podejmują inicjatywy mające na celu odtworzenie ekosystemu danego regionu, aby umożliwić ponowne zasiedlenie tego obszaru przez gatunki, które go charakteryzowały i które umożliwiają ożywienie zniszczonych małych gospodarek regionu. Tak jest w przypadku mieszkańców Filipin, którzy zaczęli studiować techniki ponownego zalesiania i ponownie zasadzili namorzyny, w których żyje wiele gatunków ryb, wszędzie tam, gdzie zostały one wycięte, aby zrobić miejsce dla zbiorników akwakultury, które później i tak przenoszono w inne miejsca. Tego rodzaju przedsięwzięcia wykazują przede wszystkim determinację, aby nie akceptować jako nieuniknionego i nieodwracalnego nowego, wyższego poziomu rozwoju, jaki się narzuca, w tym przypadku akwakultury przemysłowej, wraz z jej dewastacją gatunków i ludzi, a zamiast tego przywrócić przyjęty wcześniej typ rozwoju. Jest to rozwój twórczy i przyjazny, w przeciwieństwie do obecnie panującego destrukcyjnego rozwoju, zważywszy na to, że obiecana przez ten ostatni 'twórcza destrukcja', okazała się niewiarygodna. Działalność ruchu rybaków przywodzi na myśl słowa nieżyjącego już Thomasa Kocherry’ego, który w przemówieniu wygłoszonym po otrzymaniu Nagrody Sophie w Oslo w 1999 r. stwierdził: 'Od Kanady po Senegal, Brazylię, Pakistan, RPA, rybacy z Północy i Południa, wszystkie ofiary globalizacji próbują nowego paradygmatu rozwoju, w którym docenia się możliwości i technologie tubylców, gdzie małe jest akceptowane jako piękne i zrównoważone, a prostota staje się sposobem na życie, okazującym należyty szacunek rdzennym kulturom'.

(...) Przedkładanie akwakultury przemysłowej nad tradycyjną prowadzi do skutków odwrotnych niż zamierzone. Podobnie jak wcześniejsza zielona rewolucja, akwakulturę przemysłową przedstawiano jako wkład w rozwiązanie problemu głodu na świecie, mający prawdopodobnie dodatkową zaletę w postaci kompensowania niedoborów białka w diecie biedoty i zmniejszania presji na środowisko morza w czasie, gdy zasoby stawały się ograniczone. Ale papierkiem lakmusowym rozbieżności między obietnicami a rzeczywistością jest pasza dla ryb. Aby złowić ilość ryb niezbędną do wyprodukowania paszy dla krewetek hodowlanych, należy zwiększyć, a nie zmniejszyć presję na morze. W rzeczywistości przemysł ten wymaga od czterech do sześciu ton paszy na hektar. W 2000 r. wielkość produkcji ryb przemysłowych w Azji szacowano na około 5,7 mln ton. Ilość paszy potrzebnej do wytworzenia takiej ilości chowu wynosi około 1,1 miliona ton ryb, którą uzyskuje się z połowu 5,5 miliona ton ryb - jest to prawie dwukrotnie więcej niż całkowita ilość ryb poławiana w Indiach. Połowy realizowane są za pomocą łodzi motorowych wyposażonych w sieci typu seine, co notorycznie prowadzi do wyczerpywania się zasobów morskich. Co więcej, tylko 17 procent paszy dla ryb przekształca się w biomasę, która przyczynia się do wzrostu krewetek. Pozostała część, silnie zanieczyszczona pestycydami i antybiotykami, jest wyrzucana z powrotem do morza lub spłukiwana do lasów namorzynowych albo sąsiadujących terenów uprawnych. Zatem niebieska rewolucja, podobnie jak zielona rewolucja, konsumując więcej, niż produkuje, stanowi fałszywą obietnicę obfitości.

Uniformizm modelu produktywno-destrukcyjnego charakteryzująca błękitną rewolucję w oczywisty sposób nie uwzględnia odmiennych tradycji, lokalnej wiedzy i wzajemnych relacji łączących człowieka z elementami przyrody. W przeciwieństwie do fabryk rybnych narzucanych ludności przybrzeżnej, tradycyjne systemy hodowli były zrównoważone pod względem społecznym i środowiskowym i przez stulecia gwarantowały bezpieczeństwo żywnościowe rybakom i rolnikom. Jak podkreśla [Vandana] Shiva, systemy te, istniejące od pięciuset lat, są systemami lokalnymi, które mają bardzo niewielki wpływ na środowisko i są równie opłacalne jak systemy przemysłowe. Systemy te uczyniły Indie głównym producentem krewetek i zapewniły bezpieczeństwo żywnościowe rolnikom i rybakom ze stref przybrzeżnych. System akwakultury bheri rozwinął się na błotnistych obszarach bagien pływowych i malarycznych górnego i dolnego Sunderbanu w Bengalu Zachodnim. Bheri to nazwa charakteryzujących ów system stawów, które mają zmienny wymiar od 2 do 267 hektarów. Istnieją dwa rodzaje bheri. Mamy typ sezonowy, który wykorzystuje się od listopada do grudnia, a następnie pozostawia do wyschnięcia na słońcu do następnego sezonu. I mamy typ trwały, który występuje tylko na terenach o dużym zasoleniu, gdzie nie rośnie ryż, dlatego może być przeznaczony do całorocznej hodowli ryb i krewetek. Zamiast tego w Orissie mamy system gheri. Tak nazywane są stawy przeznaczone do akwakultury, gdy znajdują się w pobliżu ujścia rzek, plaż i jezior. Są one otoczone bambusowymi kijami przewiązanymi linami, a do przetrzymywania ryb i krewetek używa się sieci. Przypływ wpycha ryby, krewetki i inne organizmy wodne do sieci, z których nie mogą już uciec, i żywią się one pokarmem przyniesionym przez przypływ. Gdy podrosną, są zbierane. Ta tradycyjna metoda akwakultury krewetek jest praktykowana od wieków w niskich wodach Kerali. Na tych samych polach hodowla ryb przeplata się z uprawą kukurydzy w miesiącach monsunowych, od lipca do października. Po zbiorach kukurydzy ludzie uprawiają ryż, który z kolei zbiera się, zanim pola zalewają przypływy. W przypadku uprawy ryżu dno pola podnosi się, aby zwiększyć jego ekspozycję na słońce i umożliwić spuszczenie nadmiaru wody w dół. Wody wewnętrzne zwiększają żyzność gleby dzięki zawartym w niej i transportowanym składnikom odżywczym i minerałom. Po zbiorach ryżu przez resztę roku na tym samym terenie hoduje się krewetki i inne ryby. Osolona woda może wpływać na pola, ale kiedy zaczyna się odpływ, w otwór wkładana jest ściśle spleciona bambusowa bariera, która utrzymuje młode krewetki w środku. Ten prosty manewr powtarza się przy każdym przypływie przez cały okres, aż do żniw, które prowadzone są za pomocą śluz, sieci wodujących lub ręcznie. Innym systemem jest thappal, co dosłownie oznacza 'szukaj'. Podczas przypływu rybacy łapią krewetki, ostrygi i inne ryby, które następnie wkładają do pojemnika z osoloną wodą. Łowienie ułatwia czasami zanurzenie maty z suchej trawy i roślin balsamicznych przeplatanych ziarnami ryżu. Ziarna przyciągają krewetki, które pozostają uwięzione w macie. Jest to starodawna i dobrze rozwinięta wiedza, do porzucenia której zmusiła ludzi logika zysku i obecnie grozi jej zatracenie. Jak ponownie podkreśla Shiva, wyłączne skupienie się na zysku niszczy warunki społeczne sprzyjające różnorodności intelektualnej, która jest podstawą kreatywności ludzi. Nie biorąc pod uwagę złożoności charakterystycznej dla przyrody, zagrażamy samemu przetrwaniu człowieka, który wpierw wypiera środowisko, a następnie zostaje z niego wysiedlony. Ale ci, którzy próbują zmienić status quo stworzone w imię pieniędzy na rzecz modelu podtrzymującego życie, ryzykują własnym życiem. Podczas gdy statki przemysłowe opróżniają morze, a akwakultura niszczy wilgotne obszary, pozostawiając rdzennej ludności opisane przez nas krajobrazy, rybacy i ekolodzy, którzy sprzeciwiają się tej sytuacji, są zagrożeni, a często zabijani. W jedenastu krajach potępiono morderstwa związane z przemysłem krewetkowym. Niszczenie ekosystemów zabiera także związanych z nimi ludzi”.

M. Dalla Costa, M. Chilese, Our Mother Ocean: Enclosure, Commons, and the Global's Fishermen's Movement, New York 2015.